در سال 1965 یک سیستم انتقال بنام کابل هم محور تلفنی، با چندین کانال بین امریکا و اروپا (انگلیس) برقرار شد که در واقع یک قدم مهم در توسعه مخابرات بین المللی (راهدور) از نقطه نظر کیفیت و کمیت محسوب می شد. در همان سال سرویس ارتباطات ماهواره ای بین آمریکا و اروزپا و بالعکس برقرار شد که تا به حال بهترین و مدرن ترین ، ارتباط بین المللی شناخته شده است.
امروزه موارد استفاده از ماهواره های مخابراتی و تاثیر آن بر زندگی انسان ها، گسترش قابل توجهی یافته است. به طوری که علاوه بر انتقال اطلاعات مختلف صدا و تصویر، کاربردهای وسیع ان در زمینه کشاورزی، تبلیغات، هواشناسی، نجوم، ترافیک دریایی و هوایی، پست، عکس برداری فضایی ، معادن ، مخابرات و ... نیز به سرعت رو به پیشرفت و در جهت اهداف مختلف مطرح است. به صورت خلاصه ماهواره هم اکنون یکی ار رسانه های قدرتمند ارتباط جمعی به شمار می آید.
در ایران نیز، بهره برداری از ارتباطات ماهواره ای با گشایش نخستین ایستگاه زمینی در فاصله پنجاه و پنج کیلومتری همدان از مهرماه 1348 به منظور برقراری ارتباطات تلفنی ، تلفکس و تلویزیونی با کشورهای اروپایی-آمریکایی آغاز شد. این ایستگاه زمینی بعدها به شهید قندی تغییر نام یافت. با گسترش ارتباطات ماهواره ای و به خاطر به کارگیری فناوری جدید در رفع نیازها، توسعه ارتباطات و کاربردهای مختلف آن ، مرکز ارتباطات ماهواره ای بومهن و ایستگاه زمینی اصفهان نیز توسط شرکت مخابرات در سال 1365 نصب و راه اندازی شد. در حال حاضر این سه ایستگاه با داشتن آنتن های گیرنده و فرستنده مناسب، ارتباطات ماهواره ای ایران را برقرار می کنند.
طبق آمار سایت های مربوط به صنعت ماهواره می توان گفت امروزه حدود نود ماهواره در جهان فعالیت می کنند که این تعداد ماهواره امواج حدود هفت هزار شبکه تلویزیونی را ارسال می کنند که این نود ماهواره حدود سی تاسی و پنج ماهواره آسمان کشورمان را پوشش می دهد. این تعداد ماهواره امواج حدود سه هزار شبکه را برآسمان ایران می افشانند. اگر شبکه های کارتی یا کدشده را این تعداد کسر کنیم ، می توان گفت در کل چیزی حدود 1700 شبکه کد نشده و به اصطلاح باز، در ایران قابل دریافت است. البته تعداد شبکه های فارسی زبان ماهواره ای با سرعت زیادی در حال رشد است ؛ برای مثال اولین شبکه فارسی زبان در سال 1375 تاسیس شد، در حالی که هم اکنون این تعداد به حدود چهل شبکه رسیده است. به طور میانگین هرساله پنج شبکه به شبکه های فارسی زبان اضافه می شود.
ارزیابی کارشناسی این است که از نظر مخاطب شناسی و دلایل رجوع به ماهواره، تفاوت زیادی بین مخاطب ایرانی با مخاطبان تلویزیونی در سایر نقاط دنیا وجود ندارد. ایرانیان نیز عمدتا برای تماشای فیلم و سریال، موسیقی و برنامه های تفریحی و سرگرمی ، که شامل ورزش هم می شود، به سراغ ماهواره می روند؛ حتی به همین دلایل هم سراغ برنامه های صدا و سیما می روند.
ورود برنامه های تلویزیون های ماهواره ای به ایران، واکنش ها در برابر این رسانه ها و گسترش نفوذ و تاثیر ماهواره ، شباهت هایی با ورود روزنامه، رادیو، سینما، تلویزیون و دیگر فن آوری های ارتباطی و اطلاعاتی داشته است. با این حال ، واکنش ها در برابر این رسانه در برگیرنده جنبه های وسیع تر، عمیق تر و کامل تری از برخورد مردم و حاکمیت با پدیدهای نوگرایی در ایران نیز بوده است.
الهام ازادنام
منبع: ماهنامه سپیده دانایی
