مشکلات همراه با بیش فعالی
کودکان مبتلا در محیط های گوناگون از جمله خانه و مدرسه دارای مشکلات زیادی هستند . درخانه، باعث پرتحرکی، دست زدن به اعمال خطرناک و تجربه مکرر اعمال خطر آفرین مانند رها کردن دست والدین در وسط خیابان ، پریدن از مکان های بلند و ... معمولاً توسط برخی والدین ناآگاه تنبیه می شوند. معمولاً کودکان بیش فعال چون کارها و فعالیت هایشان را نیمه تمام رها می کنند، بیشتر در معرض مقایسه با خواهران و برادران خود، از طرف والدین قرار می گیرند.
تجربیات مربوط به شکست های پیاپی در فعالیت، تنبیهات بدنی، سرزنش و تحقیر ، همگی موجب کاهش حس اعتماد به نفس و احترام به خود در این کودکان می شود که همه زمینه ساز بروز افسردگی در تعدادی از کودکان می شود. همچنین این کودکان برای ورود به مدرسه بیشتر مسئه دار می شوند، مثلاً چون کودکان پر تحرک برای نشستن سرکلاس مشکل دارند، بستگی به شدت اختلال، معمولاً یک و دو زنگ اول را تحمل می کنند و بیشتر در ساعات نزدیک به ظهر بی قراری و پر تحرکی را نشان می دهند . معلمین معمولاً این کودکان را بازیگوش می نامند و معتقدند نظم کلاس را بر هم می زنند.
اختلالات همراه با بیش فعالی
یکی از مشکلات موجود در تشخیص بیش فعالی این است که اغلب با سایر اختلال ها همراه است، به طوری که دو سوم از کودکان مبتلا به بیش فعالی به صورت همزمان به اختلال های دیگری نیز دچار هستند. برخی از این اختلالات به شرح زیر است:
• اختلال نافرمانی مقابله ای و اختلال سلوک: در حدود 35 درصد از کودکان بیش فعال دچار اختلال نافرمانی مقابله ای هستند که با علائم لجبازی، فوران خشم، کج خلقی، تمایل به دعوا و زیر پا گذاشتن قوانین بروز می کنند. اختلال سلوک نیز علائم مشابهی دارد، اما تظاهرات پرخاشگری در آن شدیدتر است.
• اختلالات خلقی: بیش فعالی در برخی موارد همراه با اختلالات خلقی مانند افسردگی است. در حدود 8درصد از کودکان بیش فعال خصوصاً نوع بی توجه ، افسردگی را تجربه می کنند. ممکن است احساس بی کفایتی، انزوا و بیهودگی کنند و عقب ماندگی تحصیلی و مشکلات اجتماعی پیدا کنند.
• اختلالات اضطرابی: این اختلال در 25 درصد کودکان بیش فعال وجود دارد. علائم شامل نگرانی شدید، ترس، اضطراب و وحشت هستند. از اختلالات اضطرابی که با بیش فعالی همراهی دارد، اختلال وسواس است.
• احتلال حرکتی: در بسیاری از کودکان مبتلا ، تیک های صوتی و حرکتی که مکرراً تکرار می شوند ممکن است وجود داشته باشد.
• ناتوان در یادگیری: در حدود نیمی از کودکان مبتلا به بیش فعالی در آموختن ناتوان هستند. شایع ترین نوع آن ناتوانی درخواندن و نوشتن است. به دلیل تداخلی که بیش فعالی در توجه و تمرکز کودک ایجاد می کند این ناتوانی رخ می دهد.
پارسا همدانی، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
