آیا می خواهید به زودی به سربازی بروید یا به تازگی دوران سربازی خود را شروع کرده اید؟ آیا احساس اضطراب، تنهایی، ناتوانی و سراسیمگی می کنید؟ آیا نمی دانید چگونه از پس این همه مشکل بربیایید؟
نگران نباشید؟ این امور و احساسات عادی است. سربازان تازه در همه جا، با این مسائل روبه رو هستند . به طوری که برخی دوران سربازی را یکی از مراحل بحرانی زندگی می دانند. در این دوران ناتوانی در حل مشکلات و برخورد نامناسب با رویداد و سختی ها به مشکلات سازشی می انجامد که خود را به شکل آشفتگی هیجانی ، افزایش حساسیت به محرک های بیرونی ، اضطراب، ناراحتی، تغییرات خلقی و افسردگی نشان می دهد. شاید راهکارهای زیر برای پیدا کردن مهارت سازگاری به شما کمک کند.
برای تغییرات جدید آماده باشید.
توجه داشته باشید که انعطاف پذیری و آمادگی شما برای پذیرش تازه های زندگی، توانایی شما را در کنترل استرس و تنش بالاتر خواهد برد. برای نمونه، زندگی کردن با افراد جدید ، گر چه شاید خاطره انگیز باشد، اما نیاز به تحمل و صبر نیز دارد.
موضوع را فاجعه آمیز و بزرگ نکنید!
بسیاری از مشکلات مانند احساس غربت و تنهایی در اوایل ورود، مشکل ارتباط با دیگران یا سختی در تنظیم زمان بیداری ، تراژدی های زندگی نیستند. از خود بپرسید «واقعاً چقدر اهمیت دارند؟» و «آیا این مشکل تا چند ماه دیگر ادامه خواهد داشت یا همیشه در زندگی من خواهند ماند؟»
تکرار جمله «تحملش را ندارم» را به حداقل برسانید.
حتی اگر دردسرها و مشکلات سربازی را دوست ندارید ، بدخلقی کردن پاسخ مناسبی نیست. مگر آنکه خیلی کم طاقت و بی حوصله باشید! از خود بپرسید آیا می توانم کمی بیشتر در مقابل این مشکل مقاومت کنم؟ و ایا این واکنش های بیش از حد به من کمکی خواهد کرد؟ اگر به ترتیب پاسخ شما بله یا خیر باشد، نفس عمیقی بکشید ، با نگاهی واقع بینانه، تکرار جملات «تحملش را ندارم؟» و «داغون شدم» را متوقف کنید.
از تعمیم بیش از حد بپرهیزید.
تعیمیم بیش از حد ، چهره ای وارونه از فرهنگ و ساکنان یک شهر یا موقعیت می سازد؛ یعنی شما با مشاهده و تجربه یک یا دو اتفاق ، آن مشکل را به همه اعضا نسبت می دهید . استفاده از کلماتی مانند «همیشه» و «هرگز» در جملات، مشکلات را چند برابر می کند. جملاتی مانند «هیچ کدام از هم قطاران من در سربازی قابل اعتماد نیستند.» یا «اصولاً ساکنین فلان شهر این طوری اند» باری از مشکلات شما را کم نمی کند . واقعیت این است که انسان ها و موقعیت ها از این قوانین آن چنان پیروی نمی کند و ما همیشه نمونه متفاوت را هم می توانیم پیدا کنیم ، اما این تعمیم افراطی کار را برای ما سخت می کند.
سطح و میزان کنترل خود را ارزیابی کنید.
در دوران سربازی برخلاف دوران قبل از آن، میزان کنترل ما بسیار کم است، یعنی در بسیاری از حوزه های شخصی ما مجبوریم از قوانین پیروی کنیم ؛ از ساعت و زمان خواب تا پوشش و مانند اینها، که این فقدان کنترل می تواند بسیار سخت باشد اما لازم است بدانید آسودگی خاط از فقدان کنترل ، عنصر مهم در مهار استرس است. از خود بپرسید «چقدر بر این وضع کنترل دارم؟» اگر پاسخ شما «بسیار کم» است، از خود بپرسید: در این صورت چرا به خاطر این وضع دچار استرس شده ام؟
قدرت درک مزاح و شوخی را در خود ایجاد کنید.
بیشتر مردم به شوخی بدبین هشتند، ولی همین شوخی می تواند معانی مختلفی داشته باشد. خنده یکی از عمده عواملی است که استرس را برطرف می کند و در دوران سخت سربازی می تواند در سازگاری ما بسیار کمک کننده باشد.
زمان خود را تا جایی که می توانید برنامه ریزی کنید.
شما به هر حال بخشی از زمان را ازاد هستید. داشتن برنامه ریزی و تقسیم مناسب وقت برای کارهایی هر چند کوچک (والبته گاهی بزرگ) از بسیاری از تنش های شما جلوگیری می کند. خرده کاری های شخصی و روزمره خود را با نظم مشخصی در این هنگام انجام دهید.
با دل تنگی کنار بیایید.
یکی از رایج ترین احساسات سربازان بخصوص سربازان غیر بومی ، احساس غربت و تنهایی است. سازگاری کردن خود با دوری از دوستان صمیمی و خانواده وقت می برد. آشنا شدن با دیگر افراد و ایجاد روابط جدید به شما کمک خواهد کرد که با سربازان شبیه یا متفاوت از خود، رابطه دوستانه ای پیدا کنید. شرکت در فعالیت ها و رقابت های گروهی نیز موثر است.
برخی ضعف ها و ناتوانی ها را بپذیرید.
به این نکته توجه کنید که شما انسان هستید ، توانایی ها و قاط ضعفی دارید و از همه مهم تر با رویدادهای جدیدی روبه رو می شوید که شاید نیاز به تجربه داشته باشد؛ بنابراین گاهی ممکن است کارها را اشتباه انجام بدهید یا دست کم کامل انجام ندهید. پس این موضوع را زیاد بزرگ نکنید.
به سلامت جسم و روان خود اهمیت دهید.
برای گذر از این مرحله و دوران، لازم است که تغذیه خود را کامل بخورید. خود را درمان کنید. حمام بگیرید تا شاداب باشید. کارهای تفریحی انجام دهید و در مواقع بروز مشکلات هیجانی و روانی نیز از مشاوران در دسترس استفاده کنید.
روابط خود را مدیریت کنید.
در جایی که شما قرار دارید ممکن است شاهد روابط ناسالم و حتی خشونت آمیز نیز باشید. در این مواقع باید مهارت های ارتباطی را در خود پرورش و گسترش دهید. مهم تر آنکه «نه» گفتن را تمرین کنید. گاهی احساس می کنید مکلف هستید به همه درخواست ها پاسخ مثبت دهید، ولی خود را مجاز بدایند که شما هر وقت بخواهید و لازم باشد می توانید پاسخ «نه» بدهید . به خاطر پاسخ منفی احساس گناه نکنید، چرا که استرس شما بیشتر می شود.
با خانواده خود در ارتباط باشید.
با اعضای خانواده در تماس باشید اما تلفن های خود را محدود کنید. برایشان از فعالیت ها و تجربه های جدیدتان بنویسید. انها را متوجه کنید که شما هم مایلید از حال و روزگار آنها مطلع شوید برای رفتن به خانه برنامه داشته باشید. خانواده همیشه می تواند یک پشتیبان و منبع حمایتی خوبی برای شما باشد.
روش های کنترل استرس و خشم را تمرین کنید.
تمرین روش هایی مانند ورزش های هوازی، تنفس عمیق ، پرت کردن حواس، ترک موقعیت، نوشتن افکار، خودگویی مثبت و مراقبه می تواند به شما در افزایش آستانه تحمل هیجانات منفی مانند خشم و استرس کمک کند تا در نهایت این دوران را به سلامتی طی کنید.
محمدترکمان، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
