آرامیس مشاور




خویشتن داری جنسی؛ ایده خوبی که بد اجرا شده است

مأموریت ممکن!
انگیزه و میل جنسی مانند سایر انگیزه های بنیادی بخش جدایی ناپذیر ماهیت زیستی، روانی و اجتماعی را تشکیل می دهد و روشن است که کیفیت ارضای این انگیزه نقش مهمی در سلامت فردی و اجتماعی و دست یابی به آرامش و آسایش ایفا می کند. بسیاری از مشکلات انسان امروزی حاصل عدم ارضای صحیح میل جنسی و ناآگاهی به ابعاد پیچیده این انگیزه بنیادین است.

شناخت ناصحیح انگیزه جنسی و شیوه های درست و اخلاقی ارضای آن می تواند موجب بسیاری از ناخرسندی ها و کج روی های فردی و متعاقب آن موجب نابسامانی های اجتماعی شود. یکی از مباحث مطرح شده در روان شناسی در طول چند دهه اخیر، موضوع خویشتن داری جنسی است خویشتن داری جنسی به معنای به تعویق انداختن ارضای میل جنسی تا زمان ازدواج است. از دلایل عمده آغاز این مطالعات می توان به شیوع روز افزون بیماری های مقاربتی همچون ایدز، حاملگی در سنین بالا،بالارفتن میزان تجاوز در قربانیان خشونت اشاره کرد. آمار نشان داده که 88 درصد کسانی وارد برنامه فقط خویشتن داری اند، نتوانسته اند تا هنگام ازدواج به خویشتن داری پایبند باشند. سئوال مهمی که وجود دارد که چرا این طرح موفق نبوده است؟ این یک واقعیت است که بر اساس اصل «بقای انرژی» غریزه و نیروی جنسی با سرکوب و فشار نه تنها از بین نمی رود، بلکه شدت و قدرت آن چند برابر می گردد و اگر با این نیروی بالقوه برخورد منفی و سرکوب گرانه صورت گیرد، نه تنها از قدرت تخریب گری آن کاسته نمی شود؛ بلکه شدت و سرعت آن فزونی می یابد.
• ایده خوب اجرای بد
علت ناکار آمدی برنامه فقط خویشن داری نیز در الگوی اجرایی آن است. اصول چنین برنامه ای گامی مثبت به شمار می رود، اما شیوه اجرایی آن نقص دارد. الگوی اجرایی این برنامه چیزی است به نام «عشق بدون سکس» براساس این الگو، هر گونه رابطه ای به جز آمیزش آزاد بوده و راه های آن آموزش داده می شود. لذا یکی از مباحث مطرح در این برنامه، راهنمای ابراز عشق بدون سکس است که به عنوان نمونه از اموری همچون گذراندن وقت با یکدیگر، با هم به دیدن فیلم رفتن،تماس فیزیکی بدون سکس یاد شده است . اما یکی از دلایل دیگر در شکست این برنامه این است که انگیزه و میل جنسی در اساس تحت تأثیر نیروهای محیطی،عوامل اجتماع، فرهنگی و شناختی هستند. امروزه جوانان بیشتر از گذشته در معرض تحریکات جنسی قرار می گیرند و بنابراین داشتن یک برنامه همه جانبه و ابعادی لازم و ضروری به نظر به نظر می رسد. در ادامه بحث سعی می کنیم تا به بررسی عوامل گوناگون در عدم کنترل خویشتن داری جنسی پرداخته شود.
• موانع خویشتن داری جنسی
عده ای می گویند یکی از عوامل در ناتوانی کنترل جنسی، ارتباط با افرادی است که وجود رابطه جنسی را بخش لاینفکی از دوستی داشته اند، این باور به تنهایی می تواند خویشتن داری جنسی را با شکست روبه رو کند. غیر از این تفاوت های فردی، توانایی های روان شناختی نقش مهمی در کنترل یا عدم کنترل خویشتن داری جنسی ایفا می کند. یکی از توانایی ها « مهارت نه گفتن» است. بررسی ها نشان داده که بسیاری از افراد به این خاطر خویشتن داری خود را از دست می دهند که نمی توانند در برابر فشار روانی « تقاضا برای سکس» از طرف مقابل مقاومت کنند. اما یکی از عوامل که به دست فراموشی سپرده می شود، این است که پدران و مادران و مسئولان جامعه بدون داشتن درجه بندی مشخصی از نوع ارتباط، افراد درگیر دوستی با جنس مخالف را مورد آزارهای گوناگون روانی و جسمی قرار می دهند و باعث می شود این دوستی ها به کشیده شدن به خلوت و تماس های پنهانی همراه با رنج و خشم و عصیان گری علیه بزرگ ترها منجر شود
• خویشتن داری جنسی ؛ زنانه یا مردانه؛
بسیاری از افراد این تصور را دارند که خویشتن داری جنسی بیشتر به مردان ارتباط دارد. این در حالی است که این بحث هم در مورد مردان و هم درمورد زنان مطرح می شود. در جامعه ما، به دلیل اهمیت باکره بودن برای دختران که یک معیار اساسی برای ازدواج به شمار می رود، بحث خویشتن داری جنسی از اولویت بیشتری قرار می گیرد. رابطه جنسی پیش از ازدواج در بیشتر جوامع از نظر اخلاقی عملی غیر قابل قبول شمرده می شود، در چند دهه اخیر، در برخی جوامع غربی از شدت این مسئله تا حدی کاسته شده، اما هنوز هم خانواده های سننتی، مذهبی و یا اشخاصی که از طبقات بالای اجتماع هستند، تجربه جنسی افراد به خصوص خانم ها را صرفاً در قالب ازدواج، مشروح و موجه می داند.
• آموزش جنسی حتی پیش از ازدواج
بسیاری افراد نیز هنگامی که وارد روابط جنسی پیش از ازدواج می شوند، دچار احساس عذاب وجدان، پشیمانی و درهم ریختگی شخصیت می شوند. که عواقب آن، هزینه های سنگینی به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل، آموزش های جنسی برای جوانان به برنامه های مثبت و راه گشایی نیاز دارد تا با ارائه آن بتوان آموزه های نیمه درست و نادرست را خنثی کرد. بخشی از این آموزش های جنسی مربوط باید به روابط پیش از ازدواج اختصاص یابد، اما متاُسفانه در کشور ما سرمایه گذاری و برنامه های آموزشی جنسی اندکی در این زمینه صورت می گیرد.
• والایش میل جنسی
اما موضوع کنترل و خویشتن داری جنسی علاوه بر اینکه به همکاری همه جانبه بستگی دارد. اولین قدم آن از سوی خود باید برداشته شود. این غیر قابل انکار است که میزان تحریکات و مشوق های جنسی بیشتر از گذشته است، اما افزایش توانایی افراد برای اینکه کمتر در معرض تحریکات جنسی قرار بگیرند، بسیار کمک کننده است. خیال پردازی جنسی یکی از تحریک کننده ترین مواردی است که میزان رفتار های پر خطر جنسی را در افراد افزایش می دهد، یکی از طرح هایی که در بیشتر برنامه های خویشتن داری جنسی به آن پرداخته می شود و می تواند در کنترل خیال پردازی جنسی نیز سودمند باشد، تکنیک والایش است که در نظری های روان شناسانی چون فروید نیز به آن پرداخته شده است والایش به این معنا است که افراد بتوانند نیروی جنسی و پرخاشگری خود را به شیوه ای که از نظر اجتماعی مقبول تر است ابراز نمایند. مطالعه کردن،پرداختن به یک کار هنری، گوش دادن به موسیقی و ورزش کردن یکی از بهترین شیوه ها برای کنترل غریزه جنسی است.حرف آخر این که، ضروری بودن رابطه جنسی غیر قابل انکار است و آن را به عنوان یک غریزه نیروبخش در زندگی می پذیریم، اما آنچه مهم است، کنترل صحیح این غریزه به نفع داشتن یک رابطه همراه با تعهد و صمیمیت عاطفی و جسمانی است.

نرگس عرب خزئلی، فاطمه بهزاد فر- کارشناس ارشد روان شناسی عمومی