آرامیس مشاور




حل مسئله یا خلق مسئله؟

گاهی اوقات استفاده ی نادرست ازمهارت حل مسئله می تواند خود مسبب مسائل جدیدی در روابط همسران شود
( مینا و آرش بعد از چند روز دلخوری بلاخره تصمیم گرفتند درباره ی موضوع پیش آمده با همدیگر صحبت کنند و راه حلی برای آن پیدا کنند. مسئله ی آنها مربوط به ساعت کاری مینا بود. ساعت کاری او در غالب روزها مشخص و ثابت بود، اما در روزهای پایان ماه نا مشخص می شد. در این روزها نگهداری از سارا فرزند سه ساله ی آنها بیشتر بر عهده ی آرش بود و همین باعث ایجاد مشکل شده بود. متاسفانه این بار هم مانند دفعات پیش بعد از چند دقیقه گفت و گو در آرامش، آرام آرام صدا ها بالا رفت و بعد هم داستان همیشگی تکرار شد: ....

 آرش مینا را تهدید کرد مجبورش می کند کارش را کنار بگذارد و مینا هم با بغض گفت اگر بخواهد کارش را کنار بگذارد، به زندگی با آرش ادامه نخواهد داد. )

( بعد از کلی دوندگی بلاخره محسن توانست طلب چندین ساله را از محل کار قبلی اش بگیرد. این پول هر چند زیاد نبود، تصمیم گیری درباره ی اینکه با این پول چه بکنند سر آغاز اختلاف بین محسن و سمیه بود. هر کدام روی نظر خود پافشاری می کردند. تصور محسن درباره ی خانم ها مبنی بر اینکه آنها هیچ اطلاعی از مسائل مالی ندارد، باعث شد در نهایت نیز بعد از چند روز کشمکش، محسن تصمیم بگیرد بدون اطلاع سمیه پول را در تولیدی دوستش سرمایه گذاری کند. پیش از انجام این کار، سمیه از موضوع با خبر شد. این بار اختلاف و دعوا شدید تر از دفعات پیش بود و سمیه محسن را متهم کرد او را دوست ندارد. )

حل مسئله ای مشترک در زندگی می تواند یکی از مسائل چالش بر انگیزد در زندگی مشترک باشد. آشنایی با برخی مشکلات شایع در این زمینه می تواند به شما این امکان را بدهد مهارت حل مسئله را با کمترین عوارضی تمرین کنید.
گام اول: نگرشی درست نسبت به مسئله
قدم اول برای حل مسئله یا تصمیم گیری درباره ی موضوعی داشتن نگرشی درست و منطقی درباره ی ماجراست. اما این مسئله هر چند در گفتن ساده است، در عمل چندان هم ساده نیست.
مسائل خودشان حل نمی شوند
تصور مینا از اینکه این مسئله خودش در طول زمان حل خواهد شد، باعث شد او قدمی جدی برای گفت و گو و پیدا کردن راه حل بر ندارد و بر خلاف تصور او بعد از چند سال مسئله خودش حل نشود.
سد های ذهنی را جدی بگیرید
زمانی که همسران می خواهند درباره ی موضوعی تصمیم بگیرند، در بسیاری از مواقع این باورهای غیر منطقی آنهاست که سد راه تصمیم گیری درست آنان می شود. به عنوان مثال این تصور که خانم ها هیچ اطلاعی درباره ی مسائل مالی ندارند، باعث شده است محسن نتواند بدون سو گیری به صحبت های سمیه گوش دهد.
گام دوم: تعریف دقیق مسئله
برای یک تعریف درست و دقیق از مسئله لازم است اول از همه، حواشی ماجرا را که تا به امروز پیش آمده کنار بگذارید و اصل ماجرا را پیدا کنید. در زمان تصمیم گیری نیز لازم است سعی کنید بدون سو گیری اطلاعات اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کنید.
دنبال مقصر نباشید
هر زمان که کار مینا زیاد می شود و مسئولیت های سارا به گردن آرش می افتد، مینا متهم می شود مادر خوبی نیست. همین موضوع دلخوری مینا را تشدید می کند و البته موضوع برنامه ریزی برای روزهایی که ساعت کاری مینا بیشتر است به کل فراموش می شود. در مقابل نیز مینا در عوض اینکه اطلاعات دقیق تری از محل کارش درباره ی روزهایی که لازم است بیشتر بماند کسب کند، سعی می کند در لحظه ی آخر موضوع اضافه کاری را با آرش در میان بگذارد و همین فرصت برنامه ریزی را می گیرد و البته مسئله را پیچیده تر می کند.
مسائل را خرد کنید
برخی همسران می خواهند همه ی مسائل خود را در یک روز و در کوتاه ترین زمان ممکن حل کنند. به عنوان مثال سمیه دوست دارد محسن او را در همه ی مسائل قبول داشته باشد. این مسئله هم بسیار کلی است و هم این که راه رسیدن به آن بسیار نا مشخص است. اما مسئله ای مانند اینکه همسرم به پیشنهاد های من گوش بدهد، هم مسئله ای ساده تر است و هم این که احتمال عملی شدن آن می تواند بسیار بیشتر از حالت اول باشد.
گام سوم: ارائه ی راه حل های متعدد
تهیه ی لیستی از راه حل های ممکن یکی از مهم ترین قدم ها در زمان حل مسئله یا تصمیم گیری است. به قول متخصصان لازم است در این مرحله افراد ( بارش فکری ) انجام دهند و هر آنچه را به ذهن شان می رسد در جایی یاد داشت و البته سعی کنند تعداد گزینه ها را افزایش دهند.
بدون قضاوت گوش دهید
یکی از مشکلات همسران در زمان تهیه ی لیست گزینه ها، گوش دادن به پیشنهاد ها همراه با سو گیری است. به عنوان مثال، مینا در مقابل پیشنهاد ترک کارش به شدت جبهه گیری می کند و در ذهنش معتقد است این نظر مادر آرش است که از سوی او بیان می شود. شاید او حق دارد و این پیشنهاد فقط پاک کردن مسئله است. اما فراموش نکنید که در این مرحله قرار است همه ی پیشنهاد ها صرف نظر از مناسب یا نا مناسب بودن آنها اجازه ی طرح داشته باشند، پس بدون قضاوت فقط بگذارید لیست شما کامل تر شود.
گام چهارم: ارزیابی و انتخاب راه حل مناسب
ارزیابی پیشنهاد ها یکی از دشوار ترین کارها در تصمیم گیری های دو نفره یا گروهی است. در این مرحله اختلاف نظرها می تواند خود را با توانی بیش از توان واقعی شان نشان دهد و همسران را دچار مسائلی جدید کند.
انصاف را فراموش نکنید
مینا اگر بخواهد با پیشنهاد ترک کارش، به این دلیل که این نظر مادر شوهرش است، مخالفت کند، به طور قطع وارد اختلاف جدیدی با آرش خواهد شد. اما اگر او درباره ی احساسات شخصی خودش نسبت به کار کردن، اضافه شدن منابع خانواده و مواردی از این دست صحبت کند، احتمال مذاکره ی مسالمت آمیز در این مورد را افزایش داده است. اگر هر کدام از همسران بتوانند همزمان مزایا و معایب هر پیشنهاد را بیان کنند، متوجه خواهند شد این مرحله می تواند نه تنها اختلافات را افزایش ندهد که باعث نزدیک شدن همسران به همدیگر خواهد شد.
محلی برای تسویه حساب
در زمان تصمیم گیری بعضی همسران می خواهند از فرصت استفاده و همه ی حساب های گذشته را با همسرشان صاف کنند!
اگر شما نیز دچار چنین وضعیتی شده اید، شاید بهتر باشد کار را به صورتی عینی تر پیش ببرید و به عنوان مثال به هر کدام از پیشنهاد ها روی کاغذ و به صورت فردی نمره ای بین صفر تا پنج بدهید. سپس درباره ی نمراتی که داده اید با همدیگر به گفت و گو بنشینید.
طراحی و اجرای راه حل
شاید به نظر بسیاری رسیدن به توافق برای اجرای یک ایده، سخت ترین بخش ماجرا باشد، اما یادتان باشد نداشتن برنامه ریزی مناسب برای اجرای آن ایده می تواند همه ی زحمات شما را بر باد دهد.
سنگ اندازی نکنید
مینا و آرش در نهایت به این نتیجه رسیدند که بهتر است از ابتدای ماه برای روزهای که کار مینا بیشتر است برنامه ریزی کنند و در این روزها برای مراقبت از سارا از مادر مینا و آرش کمک بگیرند. شرط اول اجرای این برنامه مشخص شدن روزهای مورد نظر و انجام هماهنگی با مادرها بود. مینا با محل کار خود صحبت کرد و روز هایی که لازم بود اضافه کاری کند، مشخص شد. سپس با مادر خودش نیز هماهنگی های لازم را انجام داد اما آرش هماهنگی با مادرش را پشت گوش انداخت و باعث شد دو روز از پنج روزی که مینا تا دیر وقت سر کار بود، وضعیت سارا تا لحظات آخر نا مشخص باقی بماند و در نهایت نیز آرش مجبور شود محل کارش را زود تر ترک کند تا او را از مهد بردارد
توافق ها را زیر پا نگذارید
فراموش نکنید هر چه بیشتر به قرار های تان متعهد باشید شانس انجام تصمیم گیری مشترک موفق در دفعات بعد بیشتر خواهد شد.
ارزیابی
ارزیابی کردن و به قضاوت نشستن درباره ی نتیجه ی کار باز یکی از آن موقعیت هایی است که اگر حواس مان نباشد می تواند منبعی برای اختلاف بین همسران تبدیل شود. سعی کنید در عوض پیدا کردن مقصر راه حل هایی برای بر طرف کردن ایراد پیش آمده پیدا کنید.
پیشنهاد جدید برای رفع نقض ارائه دهید
این که آرش در هماهنگی با مادرش کوتاهی کرده بود مشخص است اما اگر قرار باشد مینا روی این موضوع تاکید زیادی کند فقط شانس همکاری های بعدی آرش را کم خواهد کرد و در عین حال مشکلی از آنها حل نمی شود. در عوض می تواند برنامه ای جدید انجام داد. به عنوان مثال آرش میتواند برای ماه بعد با مادرش هماهنگ کند یا مینا با مادرش برای تعداد روز های بیشتر هماهنگی لازم را انجام دهد تا وضعیت سارا در همه ی روزها مشخص باشد.
موفقیت خود را کوچک نشمارید
هر چند توجه به ایرادات کار خوب است، سعی کنید موفقیت های خود را فراموش نکنید و برای آن که شیرینی آنها زود فراموش نشود جشنی کوچک ترتیب دهید.
نرگس عزیزی، کارشناس ارشد مشاوره

گردآوری: مرکز مشاوره آموزشی ، پژوهشی و درمانی آرامیس