آرامیس مشاور




آداب «گفت » و «شنود» همسرانه

چند اصل ساده روان شناختی که رعایت کردنش رابطه هر زن و شوهری را بهتر می کند.
یکی از دلایل اختلافات زناشویی ضعف در ارتباط با همسر است. تحقیقات نشان می دهد هر چه ارتباط بین زن و شوهر سالم تر باشد ، رضایت زناشویی آنان بیشتر است. با این اوصاف ارتباط فقط راهی برای رسیدن به مقصد نیست، بلکه خودش هدف و مقصد است.در تعریف باید گفت ارتباط به کلیه فعالیت های گفتاری، رفتاری و نوشتاری اطلاق می شود ک به منظور انتقال پیام به کار می رود. به عبارتی دیگر ارتباط فرایند ارسال و دریافت پیام است. برای داشتن ارتباطی سالم و به منظور انتقال پیام به شکل صحیح هم ارسال کننده پیام (گوینده) و هم دریافت کننده پیام (شنونده) بایستی اصول و نکاتی را رعایت کنند.

 

1- خواسته ها را واضح مطرح کنید:
این باور که «همسر من باید خودش درک کند چه می خواهم یا از چه چیزی بدم می آید » یک باور کاملاً غیر منطقی است. همسر شما علم و غیب ندارد که با نگاه کردن به شما بتواند نیازها و خواسته تان را حدس بزند. هر چه یک پیام مبهم و غیرواضح باشد، احتمال این که همسرتان متوسل به حدس و گمان متوسل شود احتمال اشتباه در درک پیام بیشتر میشود.

2- خلاصه حرف بزنید.
خلاصه حرف زدن به معنای کم حرف زدن نیست، بلکه بدین معناست که به جای پرداختن به مسائل حاشیه ای و کم اهمیت بهتر است اصل مطلب را بیان کنیم . پرداختن به مسائل کم و حاشیه ای باعث می شود همسران از اصل مطلب دور شوند و مطلب مهم تر در لفافه حواشی و جزئیات گم شود. به علاوه خلاصه گویی مانع ایجاد خستگی در شنونده می شود و ارتباطی که باید یک جاده دو طرفه باشد یک طرفه نخواهد شد.

3- شکایت را به خواسته تبدیل کنید:
با این که کاملاً طبیعی است فردی از دست همسرش دلخور باشد، بسیار مهم است این دلخوری را چگونه بیان کند. یکی از بهترین راه های بیان دلخوری ها تبدیل کردن شکایت به خواسته است. مثلاً ممکن است همسرتان در رعایت کردن نظم خانه سهل انگار باشد. بهتر ایت به جای این که او را «شلخته» خطاب کنید از ایشان بخواهید بیشتر نظم را رعایت کند؛ «ممنون می شم اگر در حفظ نظم خانه به من کمک کنی».

4- به جای ضمیر تو از ضمیر من استفاده کنید:
خواسته ها و شکایات خود را با استفاده از ضمیر من آغاز کنید . مثلا به جای این که بگویید «تو اعصاب نداری» بهتر است بگوییم «من فکر می کنم بیشتر از حد امکان عصبانی می شوی.» وقتی جمله ای با ضمیر تو شروع می شود تلویحاً بدین معناست که نه فقط من بلکه همه افراد در مورد تو چنین می اندیشند. اما وقتی جمله ای با ضمیر من شروع می شود بیانگر نظر شخصی شماست و احتمال این که همسرتان انتقاد شما را بپذیرد بیشتر است.

5- صداقت داشته باشید.
یکی از مهم ترین موانع ارتباط سالم نداشتن صداقت است. یکی از مهم ترین تبعات صداقت نداشتن از بین رفتن اعتماد است. بنابراین حتی در صورتی که قرار باشد سرزنش شوید ازدروغ گفتن اجتناب کنید.

6- همسرتان را تحقیر و سرزنش نکنید:
از قدرت کلام بیشتر برای بیان احساسات مثبت استفاده کنید و نه برای تحقیر و سرزنش . تحقیر و سرزنش باعث جریحه دار شدن احساسات همسرتان می شود.


اصولی که شنونده باید رعایت کند:

1. با گوینده تماس چشمی برقرار کنید: داشتن تماس چشمی و نگاه کردن، به گوینده دال بر اهمیت دادن به صحیت های طرف مقابل و گوش دادن به صحبت های اوست. تماشا کردن تلویزیون و در و دیوار نشانگر نداشتن علاقه و توجه شما به صحبت های همسرتان است و حتی اگر منظور شما هم این نباشد، رفتارتان باعث چنین برداشتی خواهد شد.

2. بر سخنان گوینده تمرکز کنید: یک ضرب المثل معروف می گوید: « کودک انسان ظرف دو سال صحبت کردن را می آموزد، اما گاهی شصت سال طول می کشد تا کسی گوش کردن را بیاموزد.» فراموش نکنیم بین شنیدن و گوش دادن تقاوت وجود دارد! شنیدن دریافت پیام های شنیداری به طور غیر ارادی و هدفمند است. هر چه بیشتر بر سخنان گوینده تمرکز کینم،بهتر می توانیم به او گوش دهیم و معنا و مفهوم سخنان اورا درک کنیم.

3. بازخورد بدهید، بازگویی کنید،خلاصه کنید: هر گاه دیدید زمان زیادی از صحبت کردن همسرتان گذشته است، خیلی مودبانه صحبت های همسرتان را قطع کنید و به طور خلاصه آنچه را گفته است مجدداً بازگو کنید.

4. ذهن خوانی نکنید: اتفاقی که در ذهن خوانی می افتد این است که بدون توجه به حرف های همسرتان و فقط با اتکا به ظاهر او شروع به حدس زدن افکارش می کنید.

5. ا ز گفتن «متاسفم» ترسی به دل راه ندهید: اگر همسرتان از شما شکوه یا گلایه دارد سعی نکنید انکار کنید یا این که با متهم کردن همسرتان از خود دفاع کنید. حتی در صورتی که رفتار اشتباه شما در واکنش به رفتار اشتباه همسرتان بوده باشد از گفتن کلمه «متاسفم» یا «ببخشید» ترسی به دل راه ندهید.

6. از پند و اندرز دادن بپرهیزید. زمانی که همسرتان نزد شما درد و دل می کند و از مشکلات و ناراحتی های خود می گوید به جای پند و اندرز دادن سعی کنید به سخنانش گوش فرا دهید. در بسیاری از مواقع هدف از بیان کردن ناراحتی ها بهانه ای برای تعامل و گفتگو است و نه حل مسائل و مشکلات .

7. به شیوه مناسب مخالفت کنید: همسرتان ممکن است از شما خواسته ای داشته باشد و یا این که از شما انتقادی بکند که موافق آن نباشید. در این شرایط روش مخالفت بسیار مهم است. یکی از بهترین شیوه های مخالفت کردن شیوه های مخالفت کردن «خلع سلاح» است. در این روش در صحبت های همسرتان حقیقتی را استنباط و از آن جهت مخالفت می کنید. مثلا ممکن است همسرتان بگوید «اصلا با صحبت های تو موافق نیستم.» شما می توانید بدین شیوه مخالفت خود را نشان دهید که «قرار نیست ما به طور کامل با حرف های همدیگر موافقت داشته باشیم.»

8. همدلی و همدردی کنید: بین همدلی و همدردی تفاوت وجود دارد . در همدردی با احساسات همسرتان همراهی می کنید. بدین معنا که با ناراحت شدنش شما نیز ناراحت و با شاد شدن او شما نیز شاد می شوید. همدلی به معنای درک دیدگاه همسرتان و توانایی نگریستن به مشکلات از دید اوست. در ارتباط با همسرتان سعی کنید به مشکلات و مسائل از دید او بنگرید و برای احساساتش احترام قائل شوید . توجه داشته باشید همدردی و همدلی به هیچ وجه به معنای موافقیت کردن نیست. بلکه صرفاً به معنای درک دیدگاه همسر و احترام گذاشتن به احساسات اوست.

9. ماهرانه سوال کنید: سوال به جا و مناسب می تواند همسرتان را ترغیب به صحبت کند و معنا و منظور طرف مقابل را آشکار تر سازد. معمولاً سوال هایی که با کلمه «چرا» شروع می شوند حساسیت برانگیزند. کلمه چرا معمولا تداعی کننده سرزنش و شماتت و همچنین بی اعتمادی است. بنابراین مثلا به جای این که از همسرتان بپرسید چرا دیر آمدی خانه؟» می توانید بپرسید:« کاری پیش آمد که دیر به خونه رسیدی.»

10. قضاوت و پیشداوری زودهنگام نکنید: به جای قضاوت حرف های همسرتان سعی کنید به حرف هایش گوش فرا دهید. قضاوت و پیشداوری مانع گوش دادن به همسرتان می شود.

11. پاتک زدن ممنوع: پاتک زدن به معنای تلافی کردن صحبت های و رفتار طرف مقابل است. حتی اگر همسرتان رفتار یا گفتار ناشایستی با شما داشته باشد، سعی در تلافی کردن کار اشتباه است. فراموش نکنید جایی که شما در آن زندگی می کنید خانه شماست، نه میدان نبرد، علاوه بر این طرف مقابل همسرتان است . نه دشمن شما. تلافی کردن قطعاً واکنش متقابل را به همراه خواهد داشت و شما و همسرتان را وارد یک جنگ تمام عیار خواهد کرد.

12. از ابراز بی جای احساسات بپرهیزید: وقتی همسرتان راجع به موضوعی ناراحت کننده صحبت می کند حتی اگر از آن موضوع از دید شما کم اهمیت باشد نباید او را مورد تمسخر و ریشخند قرار دهید. یا وقتی همسرتان راجع به موضوعی جدی با شما صحبت می کند نبایستی با گریه کردن و ناراحت شدن بحث را به بی راهه بکشانید.

13. به منظوز صحبت ها بیش از محتوای آن اهمیت دهید: معنای یک پیام را نه الزاماً در محتوای مورد نظر، بلکه باید در منظور همسرتان جستجو کنید. مثلاً ممکن است شما به همراه همسرتان بگوید:« هر وقت من به خانه پدر تو می روم دچار سردرد می شودم.» و شما بسیار ناراحت شوید در حالی که منظور همسرتان می تواند این باشد که مکان های شلوغ و پر سر و صدا برای او ناراحت کننده است و الزاماً فقط خانه پدر شما نیست که باعث ناراحتی اش می شود.

دارا پیروزی، کارشناس ارشد خانواده درمانی