آرامیس مشاور




فصل فراموشی لبخندها، اگر همسرتان دچار افسردگی شده...

اگر همسرتان دچار افسردگی شده است، به جای فاصله گرفتن از او می توانید با توجه به این دوازده نکته به او کمک کنید.
«مهربانی و فداکاری او، توجه او، شفقت و عشق او، بیش از هر چیز دیگر مرا در مدت عذاب روانی ام روی پا نگه داشت. اگر من بخواهم شخصی را که در بهبودی من بیشترین تاثیر را داشته است انتخاب کنم ، آن شخص مطمئناً همسرم است.» این جملات را نورمن اندرلر، روان شناس ، بعد از بهبود از افسردگی شدیدی که دچار شده بود، نوشته است. واقعیت این است که هر چند نقش همسران در ایجاد افسردگی در همدیگر به اثبات نرسیده است اما نقش آنان در بهبودی از افسردگی کاملا اثبات شده است!

نام افسردگی را همه شنیده ایم اما احتمالا بسیاری از ما تصور می کنیم این بیماری مختص افراد ضعیف است و چون ما قوی هستیم این بیماری هیچ وقت سراغ مان نخواهد امد. اما بد نیست بدانید از هر چهار خانم یک نفر در دوره ای از زندگی خود مبتلا به این بیماری می شود. در مورد آقایان نیز برخی معتقدند هر چند موارد تشخیص داده شده در حدود نصف میزان خانم هاست، آنها نیز به میزانی برابر با خانم ها دچار این بیماری می شوند و فقط عوامل اجتماعی و محیطی باعث می شود بیماری آنان کمتر از خانم ها تشخیص داده شود. در این شرایط هیچ عجیب نیست اگر در یکی از این روزها متوجه شویم خود ما یا همسرمان دچار این بیماری شده ایم . اما نکته مهمی که در رابطه با افسردگی وجود دارد نقش روابط فردی فرد بیمار با نزدیکان و به ویژه همسرش است. در رابطه با دلایل ایجاد این بیماری نظریات گوناگونی وجود دارد. برخی به تغییرات شیمیایی که در مغز روی می دهد اشاره دارند، برخی به نقش رویدادهای ناگوار تاکید دارند و برخی برای باورها و طرز تفکر فرد بیمار اهمیت قائل می شوند . واقعیت این است که در نهایت نیز نمی توان به صورت قطعی در مورد علت ایجاد بیماری اظهار نظر کرد. اما به رغم این نکته مسئله ای که همه درمانگران با رویکردهای گوناگون برآن تاکید دارند، نقش اطرافیان در کمک به بهبود فرد بیمار است. در این بین همسر فرد بیمار نقشی مهم داشته و می تواند فرآیند بهبود را تسریع کرده یا حداقل از میران درد و رنج او کم کند. این کار هر چند بر روی کاعذ آسان به نظر می رسد ، در عمل چندان ساده نیست. اگر همسر شما دچار افسردگی است، توجه به نکات زیر می تواند به شما کمک کند تا بتوانید به یاری او بشتابید.

1-مهم ترین کمک را جدی بگیرید.
بعضی معتقدند مهم ترین کمکی که همسر می تواند برای همسر افسرده اش انجام دهد، کمک به تشخیص آن در اسرع وقت است. در بعضی موقعیت ها احتمال بروز افسردگی افزایش می یابد؛ به عنوان مثال بعد از زایمان برخی خانم ها برای مدتی کوتاه دچار افسردگی می شوند، که اگر به موقع اقدامات لازم در مورد آن صورت نگیرد، ممکن است ادامه پیدا کند. اکر علائم افسردگی را در همسرتان می بینید ، در اولین قدم او را تشویق کنید به متخصص مراجعه کند. اگر برای او تشخیص افسردگی داده شد، کمک کنید دستورات متخصص اعم از خوردن دارو یا دیگر فعالیت ها، از جمله شرکت منظم در جلسات روان درمانی ، را انجام دهد.

2- با سرماخوردگی روانی آشنا شوید
نداشتن اطلاعات درست در مورد افسردگی می تواند باعث سوء برداشت از رفتار فرد مقابل و ایجاد مشکلات بیشتر شود. افسردگی ادراک، نگرش، احساس، اعمال و تحمل فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد افسرده غالباً دیگران را در مشکلات شان مقصر می دانند و در زندگی فقط به اتفاقات تلخ توجه دارند. اگر همسر افسرده تان پیوسته ایراد می گیرد، یادتان باشد این رفتار یکی از ویژگی های بیماری اوست، پس خیلی به دل نگیرید. در طی بیماری همسرتان، این نکته را بارهابه خودتان گوشزد کنید که او قصد آزار شما را ندارد او بیمار است و این رفتارها نیز علائم بیماری او هستند و نه ویژگی های شخصیتی همسرتان. اطلاعات کامل تر در زمینه افسردگی می تواند از طریق کتاب های مربوطه کسب کنید . زمانی که همسرتان به روان شناس یا روان پزشک مراجعه کرده، اگر اطلاعات شان را از طریق این متخصص کسب کنید بهتر خواهد بود. چرا که علائم افسردگی در همه افراد یکسان دیده نمی شود.

3- رابطه شما مورد حمله قرار خواهد رفت.
وقتی همسر ما سرما می خورد ممکن است کمی بی حوصله یا بداخلاق شود اما در مجموع بیماری او اثراتی ماندگار یا قوی بر رابطه ما با او ندارد. اما در رابطه با بیماری های روانی و به ویژه اختلالات خلقی رابطه ما و همسرمان یکی از اولین مسائلی است که در طی بیماری می تواند آسیب ببیند. به عنوان مثال افراد افسرده دچار باورهای اشتباه و تفکرات غیرمنطقی هستند. این باورها می تواند برای اطرافیان به شدت آزار دهنده باشد. گاهی اوقات فرد افسرده، ساده ترین رفتار اطرافیان را به عجیب ترین شکل ممکن تفسیر می کند. به عنوان مثال کمی دیر جواب دادن به تلفن میتواند به معنای طردشدن ، عدم علاقه همسر یا لجبازی برداشت شود. آشنایی با این باورهای همسرتان می تواند به شما کمک کند از او کمتر دلخور شده و البته بتوانید با صبر و مدارای بیشتری در کنار او باشید.

4- گفتمان را فراموش کنید
احساسات و برداشت های افراد افسرده غالباً شکلی افراطی دارد. ممکن است همسرتان چیزهایی بگوید که از نظر شما اشتباه و غیر منصفانه باشد، در این شرایط از بحث با او بپرهیزید و سعی نکنید به او اثبات کنید فرضاً زندگی بد نیست یا او آدم خوبی است. این طرز برخورد می تواند باعث شود دیگر با شما صحبت نکند، احساس تنهایی بیشتری کند و حتی افسردگی او شدت یابد. زمانی که همسر افسرده تان می گوید «هیچ کس در این دنیا به فکر من نیست.» در عوض یادآوری مواردی که شما به توجه داشته اید، می توانید چنین جمله ای را بگوئید «خیلی تلخ است که این احساس را داری، فکر می کنی چه کاری می توانیم انجام دهیم که احساس بهتری پیدا کنی؟»

5- یعنی تقصیر من است؟
احساس تقصیر و گناه، احساسی است که معمولاً همسران افراد افسرده دچار ان هستند. در مورد عوامل ایجاد کننده افسردگی هنوز متخصصان به توافق نرسیده اند، اما معمولاً ترکیبی از عوامل درونی مثل تغییر میزان مواد شیمیایی در مغز و عوامل بیرونی مثل از دست دادن عزیزان یا وجود باورهای غیرمنطقی را در نظر می گیرند، پس این قدر خودتان را در ایجاد بیماری همسرتان مقصر ندانید. در عین حال یادتان باشد افسردگی همسرتان به معنای شکست شما در برقراری ارتباط با همسرتان به صورت کلی نیست و البته فراموش نکنید شدیدترین افسردگی ها نیز می توانند درمان شوند و قرار نیست ماه ها یا سال ها وضعیت شما به این شکل باقی بماند.
6- اگر تو افسرده ای، من هم خسته ام
در ارتباط با فرد افسرده، ممکن است حس کنید انرژی زیادی صرف می کنید، اما پاسخی دریافت نمی کنید یا به عبارتی از خود گذشتگی زیادی می کنید، اما طرف مقابل به آن توجه ندارد و نیازهای روانی شما را در نظر نمی گیرد . اگر تحمل تان تمام شده است و حوصله ندارید، فکر نکنید آدم بدی هستید یا همسری وفادار نیستید اگر حس می کنید دیگر حوصله همسرتان را ندارید و نمی خواهید او را ببینید، بهتر است قبل از وخیم تر شدن اوضاع به مشاور مراجعه کنید .اگر در ابتدای ایجاد چنین احساساتی اقدامات لازم را انجام ندهید ممکن است خیلی زود حس کنید به بن بست رسیده اید و دیگر توان ادامه زندگی با همسرتان را ندارید ؛ آن هم در شرایطی که تصمیم شما نه بر مبنای فکر و منطق که بر پایه احساسی است که شما برای دوره ای نه چندان طولانی گرفتار بوده اید . پس در این زمینه رودربایستی را کنار بگذارید و نخواهید ادای قهرمانان را درآورید و سعی کنید کمک تخصصی بگیرید.

7- خودتان را پاک نکنید
درمان افسردگی معمولاً در کوتاه مدت به نتیجه نمی رسد ، این موضوع می تواند باعث خستگی، حساس شدن شما یا حتی عصبانیت تان شود. در این شرایط برای این که انرژی کافی در ارتباط با همسرتان داشته باشید، لازم است زمانی را برای خودتان در نظر بگیرید درست و کامل غذا بخورید، هر روز ورزش کنید، خواب کافی داسته باشید، ارتباط تان را با دوستان و نزدیکان قطع نکنید و تفریح را از یاد نبرید . می توانید با خواندن داستان های طنز و یا دیدن فیلم های کمدی مقاومت تان را در برابر این بیماری افزایس دهید . البته توجه داشته باشید زیاده روی دراین کارها می تواند باعث دلخوری همسرتان شود و شما را متهم به این کند که او را درک نمی کنید یا از او خسته شده اید . پس جانب تعادل را از دست ندهید.

8- قایم باشک ممنوع!
افراد افسرده انرژی کمی دارند و در نتیجه ممکن است در طی روز خیلی از کارهایی را که دل شان می خواهد انجام دهند، نتوانند بکنند. ممکن است شما عصر از سرکار برگردید و ببینید همسرتان هنوز ظرف های صبحانه را نتوانسته جمع کندیا شوهرتان از صبح تصمیم داشته تلفنی بزند اما هنوز نتوانسته این کار را انجام دهد. در این شرایط احتمالا او عصبی است ، حتی ممکن است از دست شما عصبانی باشد که چرا او را تنها گذاشته اید. قطعاً تحمل چنین شرایطی خیلی سخت و طاقت فرساست. بهتر است در این شرایط از نزدیکان و دوستان تان کمک بگیرید. اشتباهی که بعضی افراد مرتکب می شوند این است که موضوع بیماری را از همه پنهان می کنند و فکر می کنند خودشان می توانند از عهده همه مسائل بربیایند. اگر می خواهید در انجام مسئولیت هایی که در سابق به عهده همسرتان بوده از کسی کمک بگیرید. بهتر است از کسانی که همسرتان با آنها احساس نزدیکی می کند، کمک بخواهید. اگر دوست یا فامیلی در طی روز پیش همسرتان می آید، حتما اطلاعات لازم در مورد بیماری همسرتان را با او نیز در میان بگذارید . کمک از دیگران البته محدود به انجام کارهایی در خانه یا خارج از آن نمی شود صرف داشتن ارتباط با دوستان و فامیل، دریافت نوعی حمایت روانی است، چیزی که هم شما و هم همسرتان در این شرایط به آن نیاز دارید. این موضوع می تواند از استرسی که شما آن را تحمل می کنید، بکاهد.

9- بیا با هم باشیم.
پژوهش ها نشان داده است، داشتن فعالیت بدنی به درمان افسردگی کمک می کند از طرفی نمیتوانیم از فرد افسرده انتظار داشته باشیم که خودش برنامه منظمی برای ورزش بریزد و آن را اجرا کند. اگر برنامه منظم روزانه برای ورزش با همسرتان بگذارید، جدای از کمک به درمان افسردگی او خود شما نیز از فواید ان بهره مند خواهید شد. چرا که تنش تان را کاهش می دهد و البته به بهبود رابطه شما و همسرتان کمک می کند.

10- کوچک ترها را از یاد نبرید
اگر فرزند دارید بهتر است از همان ابتدا با او در مورد بیماری صحبت کنید و شرایط را توضیح دهید . زمانی که رفتار یکی از والدین تغییر می کند، معمولاً بچه ها به دلیل این که نمی توانند رفتار آنها را پیش بینی کنند، مضطرب می شوند. در عین حال توجه داشته باشید رابطه عاطفی فرزندتان با یکی از والدینش آسیب دیده، در این شرایط وظیفه شما دو چندان شده و لازم تا بهبود نسبی اوضاع رابطه قوی تر با فرزندتان داشته باشید.

11- گوش به زنگ باشید.
یکی از مواردی که در افسردگی های شدید دیده می شود، اقدام به خودکشی است. معمولاً افرادی که چنین تصمیم دارند، قبل از آن که اقدامی کنند ، در مورد آن با نزدیکان شان صحبت می کنند. اگر همسرتان افسردگی شدیدی دارد و بسیار ناامید است، در صورتی که در بین صحبت هایش حرفی از خودکشی می زند، ان را جدی بگیرید و در اسرع وقت با روان شناس یا روان پزشکی تماس بگیرید در این شرایط با توجه به این که شما و همسرتان ، هر دو تحت فشار زیادی هستید، بهتر است خودتان وارد بحث و گفتگو با او نشوید و کار را به متخصص دارای صلاحیت بسپارید. در عین حال توجه داشته باشید هر صحبتی در این زمینه را باید جدی گرفت و نباید به آسانی از کنار آن رد شد.

12- تغذیه روحی شوید
شاید هیچ چیز در آرامش دادن به افراد نتواند جای مذهب و یاد خدا را بگیرد. پژوهش ها نیز نشان داده است افرادی که مذهبی ترند کمتر دچار افسردگی می شوند و در زمان ابتلا نیز روند بهبودی سریع تری دارند . اما علاوه بر کمکی که مذهب و معنویت می تواند به همسر افسرده شما کند، خود شما نیز می توانید از این موضوع بهره بگیرید. اگر خسته اید و کسی را ندارید به شما کمکی کند، خدا را فراموش نکنید.


آرزو حسنی، کارشناس  ارشد مشاوره