آرامیس مشاور




مهارت تقسیم وظایف را هم بیاموزیم.

مهارت تقسیم وظایف از آن ریزه کارهایی است که زوج ها برای زندگی زیر یک سقف مشترک به آن احتیاج دارند.
«تا با هم زیر یک سقف زندگی نکنید، مشکلات زندگی مشترک را درک نمی کنید.» این جمله معروفی است که خیلی از مجردها در آستانه ازدواج بارها آن را می شنوند و خیلی از متاهل ها هم در قالب نصیحت های کلیشه ای به تازه عروس و دامادها تحویل می دهند. اما چرا چنین ذهنیتی آن هم آنقدر وسیع در جامعه ما تقویت می شود؟ دلیلش ساده است. چون خیلی از دغدغه ها برای نخستین بار بعد از ان که دوران نامزدی تمام می شود و زوج ها با هم در یک خانه زندگی می کنند، خودشان را نشان می دهند. دغدغه هایی که ظاهرشان خیلی ساده است، اما در باطن می توانند مشکلات بزرگی را به وجود بیاورند. یکی از این دغدغه ها، که اتفاقا این روزها خیلی هم شایع است، مسئله تقسیم وظایف در زندگی خانوادگی است. مشکلی که فقط مخصوص زوج های جوان نیست و تجربه نشان داده است اگر دست کم گرفته شود، می تواند دردسرهای زیادی را به وجود بیاورد. به همین دلیل باید نصیحت کلیشه ای «تا با هم زیر یک سقف زندگی نکنید ...» را جدی بگیریم و مهارت تقسیم وظایف را هم بیاموزیم.


زندگی مدرن، مهارت مدرن
شاید یکی از بزرگ ترین دلایلی که باعث شده خیلی زوج ها اصلا مهارت تقسیم کار را بلد نباشند، این است که انها در خانواده های سنتی پرورش یافته اند. واقعیت این است که در خانواده های سنتی، تقسیم کار به شکلی که امروز زوج ها به آن نیاز دارند اصلا وجود ندارد. در میان آنها کاملا مشخص است که چه کسی باید چه کاری را انجام بدهد. مردها نان آور خانواده اند و همین نان آور بودن یعنی همه وظایف بیرون از خانه به عهده آنهاست.
البته نان آور بودن به جز این وظایف یک سری امکان را هم در اختیار مرد خانواده سنتی قرار می دهد؛ امکاناتی مثل مدیریت بی چون و چرای مسائل مالی خانواده. در این خانواده ها مرد هر جوری که بخواهد مسائل مالی را اداره می کند. خرید و فروش، نقل و مکان و همه تصمیم هایی که نهایتاً منجر به افزایش و کاهش درآمد خانواده می شود برعهده مرد است و همین به مرد خانواده سنتی یک جور قدرت می دهد . در برابر او زن هم عهده دار همه مسائلی است که در چهار دیواری خانه اتفاق می افتد؛ یعنی نظافت و پخت و پز و تربیت بچه ها.
در این شرایط معمولا هیچ مشکلی برای زوج ها پیش نمی آید. یعنی هر کدام وظیفه خودشان را می دانند و آن را انجام می دهند. اگر هم کاری روی زمین بماند، معلوم است که مسئول آن چه کسی است. اما وقتی مدل خانواده کاملا سنتی نباشد، تازه مشکلات شروع می شود و تقسیم وظایف هم یکی از دغدغه های اساسی زوج ها می شود؛ دغدغه زوج هایی که زندگی شان شکلی مدرن تر دارد و نمی شود به آن سادگی کارها و مسئولیت ها را به دو دسته بیرون و داخل منزل تقسیم کرد؛ زوج هایی که هردوشان بیرون از خانه کار می کنند و الگوی مشخص و مناسبی برای این مدل از زندگی ندارند.
شما به تقسیم وظایف احتیاج دارید
حالا خیلی وقت است زن ها پا به پای مردها بیرون از خانه کار می کنند. بیرون از خانه کار کردن هم یعنی به عهده گرفتن بخشی از مسائل مالی . یعنی یک زن همانند مرد خانواده دغدغه وام و قسط و خرج و مخارج زندگی را دارد و برای حل کردن مشکلات مالی به همسرش کمک می کند. تا اینجای کار مشکلی نیست و مسئله درست از آنجایی شروع می شود که این زن شاغل بنابر الگوهای سنتی باید همه وظایف یک زن خانه دار را هم انجام بدهد. وظایفی که مجموع آنها در حد یک شغل تمام وقت،وقت گیر و خسته کننده است و باعث می شود زن های شاغل – خانه دار در حد یک آدم دو شغله برای انجام وظایف شان انرژی صرف کنند.
از طرفی مردها هم باز برحسب همان الگوهای سنتی عادت ندارند در کارهای خانه کمک کنند و این نداشتن الگو باعث به وجود آمدن مشکل می شود. نکته مهم هم اینجاست که با وجود این مشکلات، زندگی نظم و ترتیب عادی و لازم خودش را از دست می دهد و همین عدم مدیریت کارها و روی زمین ماندن شان باعث سست شدن روابط خانوادگی، ناراحتی بین زوج ها و حتی به وجود آمدن مشکلات درتربیت فرزندان خانواده و رسیدگی به امور درسی و کاری شان می شود.
یک خانم در هر سن و شرایطی که باشد انرژی مشخصی دارد و مطمئنا نمی تواند از پس کارهای بیرون از خانه و داخل خانه به طور همزمان برآید. از طرفی دیگر مرد خانه هم به خاطر کار روزانه به خانه ای منظم احتیاج دارد که در خانه ای که تقسیم وظایف به صورت دقیق و مشخص انجام نشده باشد، این ارامش پیدا نمی شود. مشکلی که اسمش کوچک است اما وقتی درگیر آن باشید، متوجه می شوید که خیلی هم بزرگ است.
موازنه قدرت
تقسیم کاری که در خانواده انجام می شود در نهایت نشان می دهد چه کسی قدرت بیشتری را در اختیار دارد. اما به هر حال تقسیم کار یعنی موازنه در قدرت ظرفین. حالا در خانواده هایی که قدرت فقط در دست یکی از زوجین است و دیگری نقش قدرتمندی ندارد، معمولا مشکلاتی مثل عدم رضایت ارتباطی زن وشوهر، استرس، کاهش صداقت بین زوجین به چشم می خورد. نکته جالب هم این است که در این شرایط طرف قدرتمند هم احساس رضایت نمی کند.
به طور مثال مردی که در ظاهر قدرتمند است و در خانه هیچ وظیفه ای را بنا بر قدرتی که دارد به عهده نمی گیرد، نمی تواند مرد راضی و خوشحالی باشد. چون این مرد باید با یک زن که میزان اعتماد به نفسش به شکل آشکاری پایین است و استرس زیادی دارد و از وضعیتش هم راضی نیست، زندگی کند.
مردهایی که نمی دانند چرا زن شان به اصلاح عامیانه مدام نق می زند و غرغر می کند باید حواس شان باشد یکی از دلایل نق و نقو شدن همسرشان شوهر است که در مواقع لزوم به آنان قدرت و اختیار کافی را نداده و حالا حرف های این زن ها در غالب نق نق بروز کرده است. در مقابل این شرایط در خانواده ای که هر کس بنا به انرژی شرایطش کار می کند و مرد و زن قدرت نسبتاً برابری (قدرت عینا برابر وجود ندارد) دارند، صمیمیت، رضایت مندی و صداقت بیشتری در جریان است.
راهکارهایی برای تقسیم عادلانه وظایف
اگر زوج ها این واقعیت را قبول کنند که زندگی امروزی را نمی توان به شیوه سنتی اداره کرد نیمی از مشکلات حل می شود . یعنی یک زوج به این نتیجه برسند که برای انجام کارهای خانه شان باید با هم هماهنگ باشند. پس از ایجاد این ذهنیت زوج ها می توانند با چند تکنیک ساده کارهایشان را با هم تقسیم کنند. منتها گام اول همان پذیرفتن است.
1- جنسیت بی معناست
اگر قرار است تقسیم کار استاندارد داشته باشید، باید جنسیت را فراموش کنید. «من ظرف نمی شورم.»، «من بانک نمی روم»، «من جارو نمی کشم » و «من خرید نمی کنم.» فقط مشکل را بزرگ تر می کند. با توجه به شرایطی که هر زوج دارد باید حواس شان باشد، ممکن است در تقسیم کار مجبور شوند کارهایی را انجام بدهند که مثلا پدر و مادرهایشان انجام نمی داده اند. همان کارهایی که تا حالا در تقسیم بندی دو گانه بیرون و داخل خانه جا می گرفتند. در تقسیم کار ممکن است یک خانم مجبور شود ساعت ها در صف بانک بماند یا برای رفت و آمد بچه ها چند ساعت رانندگی کند و یک آقا هم مجبور باشد ظرف بشوید یا غذا بپزد.
2- کار تیمی انجام دهید
برای اغلب زوج ها کار تیمی از کار تنهایی لذت بخش تر است. دلیلش هم این است که وقتی دو نفر با هم مشغول انجام کاری می شوند، در کنار کار کردن کلی هم با هم صحبت کرده اند این طوری زمان برای شان زودتر می گذرد. این کار تیمی کردن فقط محدود به زوج ها هم نمی شود.
زمانی که لازم است بچه ها هم بخشی از وظایف را به عهده بگیرند این کار تیمی حسابی جواب می دهید. مثلا به جای این که به بچه تان بگویید برو اتاقت را تمیز کن، می توانید بگویید بیا با هم برویم و اتاقت را تمیز کنیم. یا وقتی قرار است خانه تکانی کنید، کارهای تان را دسته بندی کنید و هر بخش را با هم انجام بدهید.
3- شراکت کنید
ازدواج شراکت است . قبول کردن این اصل باعث می شود در تقسیم کار منصف باشید و نخواهید همه بار را روی دوش طرف مقابل تان بگذارید. حواس تان باشد هدف انجام کارهای خانواده ای است که در آن زندگی می کنید. زرنگی کردن در این مواقع فقط به ضرر زرنگ ها تمام می شود و پروژه تقسیم وظایف هم شکست می خورد.
4- با هم حرف بزنید
جلسات هفتگی و ماهانه خیلی می توانند به بهبود روند تقسیم وظایف کمک کنند. اولین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که سعی کنید هر کدام کارهایی را که بیشتر دوست دارید، انجام بدهید. حواس تان هم باشد برای اطراف مقابل تان کارهایی را که به علاقمندی هایش نزدیک تر است، انتخاب کنید. آدم ها وقتی کاری را دوست دارند ان را با انرژی بیشتری انجام می دهند.
برای این که بفهمد تقسیم کارتان درست بوده، می توانید با هم درباره کارهای تان حرف بزنید و حتی بعضی از مسئولیت های تان را با هم عوض کنید. این قانونی که برای خودتان بخواهید می توانید تغییرش دهید. مطمئن باشید جابه جا کردن کارها در بسیاری از موارد باعث بهبود روند کار می شود.


دکتر آناهیتا خدابخش کولایی/ مشاوره و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی