زمانی برای به کارگیری گوش ها
شاید به نظر بسیار ساده باشد. گوش دادن که مهارت لازم ندارد، اما باید گفت داستان به این آسانی ها هم نیست. یک گوش دادن است و هزار نکته باریک تر از مو!
شاید شما هم به این نتیجه رسیده باشید که این روش گفت و گو و گوش دادن شما و همسرتان ایرادی اساسی دارد. اولین نشانه اش هم این که احساس رضایت نمی کنید. دوست هم دارید که تغییری در این وضعیت بدهید، اما دقیقا" نمی دانید چه کنید تا هم گوینده بهتری باشید و هم شنونده بهتری. نکات ساده و آسان این موضوع را ما برای شما گردآوری کردیم، قطعا" با کمی تلاش می توانید آب و هوای گوش دادن را در خانه تان بهبود ببخشید.

 گوش دادن با تمام وجود
به واکنش های خود، وقتی همسرتان با شما صحبت می کند دقت کنید. در این حال احتمال زیادی وجود دارد تا حواس تان پرت شده و ذهن تان دنبال کار خودش برود. به جای سکوت، می توانید از دو دسته پاسخ ها استفاده کنید تا هم کمکی باشد به تمرکز خودتان و هم به همسرتان نشان دهید که دارید به او گوش می دهید. استفاده از پاسخ های کوتاه مانند اوهم، عجب، آره و ... یک دسته از این روش های کمکی است. دسته ی دوم پاسخ های کوتاهی که می تواند به شما کمک کند، استفاده از پاسخ های بدنی است مانند تکان دادن سر، حتی در زمانی که همسر ما در نزدیکی ما نشسته، نشستن به سمت او و کمی خم شدن به طرف او. یکی از مهم ترین واکنش های بدنی که اهمیت زیادی در گوش دادن و تمرکز بر صحبت های فرد مقابل دارد، تماس چشمی برقرار کردن است. منظور از تماس چشمی این نیست که به صورت دائمی به چشم های طرف مقابل زل بزنیم. این کار، هم می تواند خود ما را خسته کند و هم در طرف مقابل احساس ناخوشایندی ایجاد کند. اگر به صورت متناوب به چشم های طرف مقابل نگاه کنیم، قطعا" تمرکز ما روی صحبت ها او بیشتر می شود.
یکی از اشتباهات رایج همسران که البته در رابطه حسام و نرگس نیز کاملا" مشهود بود، تماشا کردن تلویزیون در زمان گوش دادن به همسر است. اگر حسام در عوض تماشای تلویزیون و نشستن پشت به آشپزخانه، رو به نرگس بود و کمی در روشن کردن تلویزیون تأمل می کرد، قطعا" می توانست ارتباط بهتری برقرار کرده و به حرف های نرگس به شکل بهتری گوش بدهد.

 تکنیکی گوش دهید
در بعضی مواقع ما به حرف های همسرمان گوش می دهیم، از پاسخ های کوتاه هم استفاده می کنیم، اما در واقعیت هنوز آن طور که باید و شاید به حرف های او گوش نداده ایم. گاهی اوقات هم البته ما به حرف همسرمان گوش داده ایم اما برداشت همسر ما چیز دیگری است. در این مواقع می توانید از چند روش دیگر کمک بگیرید. روش اول، استفاده از تکنیک خلاصه سازی است. خلاصه کردن صحبت های طرف مقابل و بیان آن برای او در قالب عبارتی مثل اینکه: « پس امروز تو محل کار این طوری شد، چه بامزه! » یا « عجب، پس امروز این اتفاق افتاد! » استفاده از این پاسخ ها شاید از نظر شنونده خیلی مهم به نظر نرسد، اما در گوینده می تواند احساس بسیار خوبی ایجاد کند. تصور کنید اگر حسام در مقابل داستانی که نرگس داشت تعریف می کرد، از این عبارات استفاده می کرد، قطعا" ارتباط آنها بهتر می شد. در مقابل نیز اگر نرگس به جای جبهه گیری، در مقابل حرف حسام مقابله به مثل نمی کرد و از چنین پاسخ هایی در مقابل حرف حسام در مورد فیلم مورد علاقه اش بهره می گرفت، چه قدر داستان آن شب آنها متفاوت می شد.

 طرح سؤال، اما نه امتحان
روش دیگر برای کمک به گوش دادن کامل و درک منظور طرف مقابل، استفاده از سؤالات مناسب در مورد صحبت های فرد مقابل است. سؤال در مورد جزئیات گفته شده می تواند به ما کمک کند تا هم درک بهتر و کامل تری پیدا کنیم و هم طرف مقابل ما متوجه شود که ما با دقت و البته علاقه به صحبت های او گوش داده ایم.
فراموش نکنید که زیاده روی در این کار و پرسیدن سؤالات بدون رعایت ظراوت می تواند باعث کلافگی طرف مقابل شود و حتی نتیجه ای معکوس دهد زمانی که ما به فرد مقابل اجازه نمی دهیم به راحتی حرف هایش را بزند و دائم از او سؤال می کنیم، رشته افکار او را پاره کرده و این مسئله می تواند باعث شود که او ترجیح دهد صحبت هایش را ادامه ندهد.
تصور کنید اگر حسام قبل از اینکه نرگس خودش مجبور به طرح سؤال به صورتی مصنوعی شود، خودش از خواب دوست او سؤال می کرد، چقدر می توانست در نرگس احساس خوبی ایجاد کند و این برداشت را ایجاد کند که حسام دوست دارد به حرف های او گوش کند.

 حواس ها جمع!
روش دیگر برای درک بهتر گفته های طرف مقابل، واکنش به احساساتی است که همسر ما طی صحبت های خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بیان کرده است. به عنوان مثال، زمانی که همسر ما در مورد کاری که در اداره ای داشته و درست پیش نرفته صحبت می کند، می توانیم با استفاده از جمله ای مانند « اوه، کلافه کننده است »، نشان دهیم که متوجه تجربه و احساسات او شده ایم. شاید سختی این کار در این باشد که گاهی اوقات همسر ما احساسات خودش را به صورت مستقیم نشان نمی دهد و لازم است حواسمان جمع باشد تا ماجرا را از دید او ببینیم تا بتوانیم احساسات او را به درستی حدس زده و بیان کنیم. یادتان باشد بیان احساسات همسر به صورتی کاریکاتوری می تواند اثری معکوس داشته باشد. نشان دادن احساسات بیش از آنچه بیان شده و یا کمتر از آنچه بوده، موجب ایجاد سوء تفاهم شده و شما را از آن احساس نزدیکی که مد نظر شما بوده، دور کند. برای اینکه مرتکب این اشتباه نشویم، لازم است واقعا" به حرف های همسرمان گوش بدهیم و البته در نتیجه گیری در مورد احساسات او عجله نکنیم. شاید بهتر باشد بگذاریم کمی او صحبت کند و از روش های دیگر برای نشان دادن دقت مان و البته بالا بردن تمرکزمان استفاده کنیم و این روش را بعد از آنها به کار بگیریم
تصور کنید نرگس اگر در مقابل صحبت حسام در مورد فیلم مورد علاقه اش از چنین پاسخی استفاده می کرد چقدر می توانست از نظر عاطفی به او نزدیک شود یا اگر حسام در مورد نرگس و داستان او که البته با هیجان زیادی نیز همراه بود، واکنشی از این دست نشان می داد چقدر در نرگس احساس رضایت ایجاد می کرد.

در جست و جوی زمان مناسب
تمایل همسران برای صحبت کردن و عجله برای بیان نظرات و احساسات می تواند باعث شود تا طرف مقابل تمایل کمتری برای گوش دادن داشته باشد. گاهی اوقات دقت برای انتخاب زمان مناسب جهت صحبت می تواند به همسر ما کمک کند تا به دقت بیشتری به صحبت های ما گوش کند و البته ما نیز تجربه لذت بخشی از این گفتگو داشته باشیم. وقتی همسر ما به خاطر تجربه ای ناخوشایند از نظر هیجانی در وضعیت نامناسبی است، قطعا" نمی تواند شنونده خوبی باشد. شاید بهتر باشد در این شرایط تلاش کنیم تا ما شنونده حرف های او باشیم.
خستگی نیز یکی دیگر از موانع گوش دادن است. زمانی که همسر ما تازه از سر کار برگشته و یا تمام روز را بیرون از خانه بوده و یا حتی چند ساعتی با بچه ها کلنجار رفته، احتمال کمتری دارد که بتواند شنونده خوبی برای حرف های ما باشد.
نکته سوم، توجه به محرک های محیطی است. زمانی که تلویزیون روشن است، ضبط ماشین روشن است، یا یکی از طرفین در حال خواندن روزنامه یا کتاب است، پای رایانه نشسته و دارد کاری انجام می دهد و یا حتی در حال خوردن غذاست، احتمال اینکه گوش دادن به صورتی مناسب صورت بگیرد، کمتر می شود. بین خودمان باشد، اما به جای اینکه امشب بخواهید مچ همسرتان را با توجه به این موارد بگیرید، از خودتان شروع کنید. همه ما از این توجه ها به همدیگر خوشحال شده و متوجه این تغییرات مثبت می شویم، حتی همسر حواس پرت شما نیز بعد از مدتی متوجه این تغییر مثبت شما خواهد شد!
تصور کنید اگر نرگس می گذاشت حسام کمی تلویزیون تماشا کند، خستگی اش در برود و بعد کنار او روی مبل می نشست و شروع به صحبت می کرد، چقدر احتمال اینکه حسام به حرف های او گوش بدهد، بیشتر می شد.

آرزو حسنی
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس