آیا ما دچار شده ایم ؟
گاهی اوقات همسران در گیر در رابطه ای که سوء استفاده در آنرخ می دهد، حتی متوجه مسئله موجود در رابطه شان هم نیستند. علت آن در بسیاری از مواقع، نا آشنایی با نشانه ها است .
سوء استفاده عاطفی یا هیجانی معمولاًدر بر گیرنده طیفی از رفتارهاست که با هدف آسیب زدن و جریحه دار کردن قلب و روح قربانی و به منظور کسب کنترل موثر صورت می گیرد . به نظر می رسد سوءاستفاده عاطفی به مراتب بدتر از سوءاستفاده جسمی است با وجود اینکه دراین نوع ما با دست و صورت و استخوان های آسیب دیده مواجه نیستیم ،اما قربانی با یک سوءادراک در واقعیت خود را مسئول این سوء استفاده شدن تصور می کند! در این نوع سوء استفاده آسیب های وارده بسیار واقعی و عمیق هستند و پیامدهای مخربی را بر سلامت روانی و جسمی به همراه می آورند .
نشانه ها و علایم هشدار دهنده زیادی وجود دارند که میان انها ترس از سوء استفاده کننده بر جسته تر است اگر شما احساس می کنید که در اطراف همسرتان باید مثل راه رفتن روی پوست تخم مرغ با احتیاط کامل رفتار کنید و مراقب آنچه می گویید و آنچه می کنید باشید تا از هر گونه بحث و مجادله خودداری کنید، این بیانگر یک رابطه نا سالم و پر از سوء استفاده است نشانه دیگر کنترل شدن ،تحقیر شدن از سوی همسر و احساس بیزاری از خود ، درماندگی و یأس است. سوء استفاده در تمام جنبه هایش یکی از ابزارهای مخرب است که توسط هر کسی و در هر رابطه ای می تواند مورد استفاده قرار گیرد . این وسیله برای ایجاد اغتشاش دیدگاه افراد از واقعیت به کار می رود و به این ترتیب قربانی را از داشتن یک زندگی پر ثمر محروم می کند .
زنگ خطر ها
افرادی که مورد سوء استفاده عاطفی و روانی قرار می گیرند، غالب اوقات دچار تغییراتی میشوند، برخی از این تغییرات عبارتند:
این افراد معمولاً عزت نفس پایینی دارند، حتی زمانی که بسیار کار آمد عمل می کنند.
تغییرات شخصی مهمی را نشان می دهند (فردی که علاقمند به معاشرت و ارتباط با دیگران بوده تبدیل به یک فرد منزوی می شود)
احساس افسردگی و اضطراب می کند. بیشتر پژوهش ها و آمار های حاصل از آنها دراین مورد هم عقیده اند که سوء استفاده عاطفی به وفور در زنان و در برخی موارد در مردان گزارش میشود و با وجود اینکه این پدیده به صورت معمول در زندگی مشترک رخ می دهد. اما تعداد کمی از زوجین آن را بازشناسی کرده و اذعان می کنند که به آن دچارند،بنابراین در بیشتر موارد حتی برای رهایی از آن کاری نمی کنند. در زیر به عمده ترین انواع این رفتارها اشاره می شود .
لیست بدترین ها
انزوا در بسیاری مواقع سوء استفاده کننده تلاش میکند تا قربانی را از نظر اجتماعی منزوی تر کرده تا او بیش از پیش برای رفع نیاز هایش به او وابسته بماند در این شرایط فرد سوء استفاده کننده با ایجاد محدودیت ها و کنترل ها برای طرف مقابل تصمیم می گیرد که با چه کسانی معاشرت کند و چگونه اوقاتش را بگذراند . هر گونه سیستم حمایتی بیرونی تهدیدی پر قدرت فرد سوءاستفاده کننده است و به همین دلیل او ممکن است با توهین به دوستان و خانواده قربانی دیگران را از او دور کرده و با قشقرق ،انکار و با بحث و گفتکو ، اراده خود را بر قربانی تحمیل کند برخی از آنها ممکن است با جاسوسی کردن علیه همسر و پرسش های مکرر در مورد عدم وفاداری او با در خواست های غیر معقول به نحوی بر احساسات طرف مقابل ضربه زنند برخی از نشانه های این سوء استفاده عبارتند از:
فرد از دیدن خانواده و اقوام و دوستان محروم می شود.
به ندرت در مکانهای عمومی بدون همسرش رفت و آمد می کند. دسترسی محدودی به پول، اتومبیل و سایر امکانات معمول دارد .
سوءاستفاده کلامی
سوءاستفاده به هر شکلی که باشد، به قربانی صدمه می زند. در این میان شایع ترین شکل سوءاستفاده، نوع کلامی است که در آن از زنان برای حمله کردن به شخصیت طرف مقابل استفاده می شود. در این حالت با انواع برچسب گذاری ها سرزنش کردن و توهین های کلامی به قربانی و خانواده اش مواجه می شویم. انگیزه اصلی سوءاستفاده کننده زیر سئوال بردن ارزش شخصی قربانی و آسیب زدن به عزت نفس اوست در اینجا فرد سوءاستفاده کننده به منظور ایجاد احساس حقارت در قربانی از هر چیزی استفاه می کند تا فرد نسبت به خودش احساس ناخوشایندی پیدا کند فرد سوءاستفاده کننده نادیده و به استهزا گرفتن در خلوت و یا در میان جمع ،احساس بی ارزشی را در قربانی تقویت می کند به این ترتیب وقتی قربانی احساس بی کفایتی پیدا کرد و به این باور رسید که کسی او را نمی پذیرد با احتمال بیشتری به این رابطه مخرب ادامه خواهد داد و این چیزی است که سوء استفاده کننده به دنبال ان است .
سوء استفاده مالی
این نوع سوء استفاده نیز چیزی از سوء استفاده عاطفی محسوب می شود، چرا که سوء استفاده کننده از پول به عنوان ابزاری برای کسب کنترل بر طرف مقابل استفاده می کند در این حالت آزادی و حمایت مالی قربانی انکار شده و یا اینکه مسئولیت های غیر واقع بینانه ای روی دوش او گذاشته می شود. سوءاستفاده کننده با رفتارهای غیر مسئولانه مالی باعث ایجاد آشفتگی و پریشانی در قربانی می شود برخی از نشانه ها عبارتند از :
کنترل انعطاف ناپذیر مسائل مالی قربانی .
پرسش کردن برای جزئی ترین هزینه های صرف شده از سوی قربانی
جلوگیری از اشتغال قربانی و یا حق انتخاب قربانی در دنبال کردن حرفه مورد علاقه .
کار شکنی کردن در هنگام کار قربانی به طوری که باعث از دست دادن شغل او شود. در حالت شدیدتر ،امتناع از رفع نیازهای اولیه قربانی (غذا،دارو ،لباس)
سمیراکرملو / دانشجوی دکترا روانشناسی
گردآوری: مرکز مشاوره روان شناسی آرامیس
