ناگهان در می یابد که نامش شده «زن سرپرست خانوار». حالا خودش است و خودش است و خانواده ای که مسئولیتش با اوست. از طرفی رها و از طرفی درگیر تر شده است. حالا در سازمان های دولتی حمایتگر، نام او کنار زنان بیوه ، زنان با شوهرزندانی، زنان با شوهر مریض یا مسن و در کلام زنان سرپرست خانوار می آید. باید خودش را آماده کند با مشکلات فراوان اجتماعی و اقتصادی دست و پنجه نرم کند. همین که این مشکلات را بشناسد نیمی از راه را رفته است. نیمی دیگرش راهکارهای درستی است که به کار می برد.
دیدگاه دیگران
شاید مهم ترین مشکل زنان مطلقه سرپرست خانوار دیدگاه عموما منفی دیگران به آنها باشد. متاسفانه در فرهنگ ما، مخصوصاً در شهرهای کوچک دیدگاه مثبتی نسبت به زنان مطلقه وجود ندارد. همین دیدگاه منفی می تواند مشکلات دیگر زنان مطلقه سرپرست خانوار مثل مسکن ، شغل و احساس تنهایی را دو چندان کند. البته خوشبختانه یا متاسفانه تعداد زنان مطلقه سرپرست خانوار روز به روز دارد بیشتر می شود و همین پذیرش آنها را به عنوان یک قشر اجتماعی مخصوصا در شهرهای بزرگ بیشتر و بیشتر می کند.
راهکار:
بسیاری از زنان مطلقه «پنهان کردن طلاق» را مخصوصاً در محیط کار و بیرون از خانه به عنوان راهکاری برای پذیرفتن شدن امتحان می کنند.
این درست که گذشته شما بخشی از حریم خصوصی تان است و لازم نیست همه از گذشته تان خبردار باشند، سفت و سخت پنهان کردن این گذشته قبل از هر چیز به خودتان احساسی منفی می دهد. در واقع انگار خود شما هم قبول دارید طلاق گرفتن گناهی غیرقابل بخشش است که آن را پنهان می کنید، لازم نیست مطلقه بودن خود را داد بکشید، اما می توانید در دایره همکاری های صمیمی تر یا هر وقت که پرسشی از شما در این مورد شد آن را بدون خجالت و استدلال رو کنید. در واقع عادی جلوه دادن طلاق توسط خودتان قدم اول پذیرش توسط دیگران است.
قدم های بعدی سخت تر است. یادتان باشد ارتباط اجتماعی با کسانی که نگاه منفی به نقش شما دارند، بسیار سخت است. قبل از هر چیز عصبانی نشوید و به زور آنها را به پذیرفتن نقش تان وادار نکنید. بهترین راه این است که در هر نقش شغلی یا اجتماعی (مثل همسایگی، مستاجری) هستید آن را به بهترین نحوی که میتوانید انجام دهید، تا به تدریج شما را بپذیرند.
کسب درآمد
کسب درآمد به شما کمک می کند خیلی از مشکلات دیگر به عنوان یک زن سرپرست خانوار سربلند بیرون بیایید. یادتان باشد فشار مالی یکی از بزرگ ترین استرس های بعد از طلاق برای خانم هاست و حتی از قبل از طلاق باید به فکرشان باشید. اگر این مشکل را به حال خود رها کنید، مشکل بعدی یکی یکی سر راه تان سبز می شود.
راهکار
1. برای کسب درآمد باید قبل از هر چیز ببینید برای پول دراوردن چه کاری می توانید انجام دهید . اگر تحصیل کرده باشید کمی راحت ترید ، اما حتی اگر تحصیلات کمی هم داشته باشید یادتان باشد هر مهارتی، از آشپزی گرفته تا خیاطی حالا می تواند منبع درآمد شما باشد.
2. اگر قبلا شاغل نبوده اید، مجبورید از درآمدهای کمتر شروع کنید. شاید مجبور شوید به جای بیرون از خانه، کارهای خانگی را شروع کنید. از هیچ کدام از این کارها نترسید و در انها ثابت قدم باشید. فقط یک مشکل می ماند، آن هم پذیرش صاحب کارها که می توانید از راهکارهای مشکل اول برای آن استفاده کنید.
افت تحصیلی
تحقیقات نشان داده اند بعد از طلاق، بچه ها مشکلات رفتاری فراوانی از خود نشان می دهند. بعضی از آنها افت تحصیلی پیدا می کنند، بعضی پرخاشگر می شوند و بعضی حتی به رفتارهای بزهکارانه دست می زنند. این مشکلات مخصوصا وقتی مادران سرپرست خانواده فشارهای مالی بیشتری تجربه می کنند، بیشتر خودش را نشان می دهد.
راهکار
1. حتی وقتی بیش از حد تحت فشار مالی قرار دارید، وقتی را برای بچه ها در نظر بگیرید. همین که آنها بدانند توسط شما به رسمیت شناخته شده اند نیمی از راه را رفته اید
2. برای حل کردن مشکلات تان تا جایی که به سن بچه ها می خورد از آنها کمک بخواهید و موقعیتی را که در آن قرار دارید، توضیح دهید.
3. هرگز احساس تقصیر و گناه در آنان ایجاد نکنید . مثلاً نگویید به خاطر خرج تحصیل آن هاست که به این روز افتاده اید یا به خاطر آنهاست که طلاق گرفته اید.
4. تقصیر را به دوش شوهر سابق تان نیندازید و یادتان باشد، شوهر سابق شما به هر حال پدر فرزندتان است و نباید حرمت پدری در چشم فرندتان بشکند.
5. از همه مهم تر این که برای فرزندتان توضیح دهید «بچه طلاق» بودن به هیچ وجه صفت منفی نیست.
6. می توانید فرزندان طلاق بسیاری که به موفقیت رسیده اند را برای او مثال بزنید. برای هر کدام از مشکلات رفتاری هم برنامه داشته باشید. مثلا به افت تحصیلی فرزندتان توجه و با مشورت معلم و مشاور مدرسه برای بازگشت او به حالت طبیعی تحصیلی برنامه ریزی کنید.
مسکن
داشتن سرپناه یکی از بزرگترین مشکلات زنان مطلقه سرپرست خانوار است. بعضی از زنان برای رفع این مشکل به خانه پدری بر می گردند، بعضی از آنها از قسط مهریه استفاده می کنند، بعضی هم از خانه ای که قبل از طلاق به نام شده استفاده می کنند. غیر از راه سوم، دو راه دیگر در کوتاه مدت جواب می دهند. به هر حال تا زمان مشخصی می توان با وجود فرزندان در خانه پدری ماند، قسط های مهریه هم تا زمان مشخصی کفاف اجاره خانه را می دهد. بنابراین قبل از هر چیز داشتن یک درامد ثابت به حل مشکل مسکن کمک می کند. تازه این اول ماجراست. دیدگاه اجتماعی بنگاه داران مسکن و همسایه ها ممکن است مانع داشتن سرپناه شما باشد.
راهکــار
1. برای حل مشکل پذیرش همسایه ها و بنگاه های مسکن از راهکارهای مشکل «دیدگاه منفی دیگران» استفاده کنید . به این معنا که در دراز مدت آدم ها همدیگر را درست می شناسند. همه آنان در روزهای اول آشنایی با کلیشه های ذهنی شان در مورد شما قضاوت می کنند.
2. برای حل مشکل اجاره و رهن مسکن حتما فکر یک درامد ثابت باشد. می توانید از تسهیلاتی که سازمان های دولتی مثل بهزیستی برای مسکن شما می دهند استفاده کنید.
3. می توانید یک توافق مالی مکتوب با همسر برای رفع مسکن تان داشته باشید. این توافق می تواند کاملا خارج از بحث مهریه باشد و پرداختن توسط همسرتان هم بیشتر از روی رضایت است. به هر حال این راه سوم هم کوتاه مدت است.
مزاحمت های جنسی
بله درست خواندید، مزاحمت های جنسی و پیشنهادهای فراوان ازدواج موقت هم یکی از بغرنج ترین مشکلات سرپرست خانوار است.
راهکار
یادتان باشد قبل زا هر چیز پیشنهادهای صادقانه ازدواج را از پیشنهادهای بی شرمانه جدا کنید.
همه را یک کاسه نکنید و تر و خشک را پای هم نسوزانید.
علی احمدی، کارشناس ارشد مشاوره
