نگرانی زیاد از کثیف شدن لباس کودکان
بعضی از والدین به خاطر کثیف شدن لباس،کودک را از نیاز اساسی و ضروری بازی محروم می کنند. انتخاب پوشاک نباید باعث شود بچه ها احساس کنند زندانی لباس هستند و چون لباس گران قیمت و جدیدی پوشیده اند، بنابراین حق بازی کردن ندارند. لباس کودک باید سبک ، راحت و گرم باشد و مانع جست و خیز او نشود. بعضی از والدین نیز از بازی کردن کودک با خاک و گل ، شن و آب جلوگیری می کنند؛ بیشتر به این دلیل که با خود می گویند اگر همسایه ها و آشنایان فرزندشان را با لباس کثیف ببینند چه خواهند گفت؟ در این مواقع ترس از چیزی که دیگران خواهند گفت سبب می شود از بازی کردن کودک و لذتی که از آن نصیبش می شود جلوگیری کنند. البته این بدین معنا نیست که اجازه دهیم کودک هر عملی را دوست داشت در هر مکان و زمان انجام بدهد؛ بلکه هدف این است که به جای تهی کامل، گزینه های جایگزین و مکان های مناسب را در اختیار کودک قرار بدهیم.
اشتغال زیاد و پرفشار والدین
وقتی والدین هر دو شاغل باشند یا برنامه روزانه پرفشاری داشته باشند، به دلیل خستگی، توان و فرصت کمتری دارند و به همین خاطربازی با اسباب بازی هایی غیرفعال تر مثل تماشای کارتون ، الگوها، پازل ها و ... را به جای بازی فعال ترجیح می دهند. این مورد باعث می شود نیازهای کامل فرزند خود را نتوانند برآورده کنند. در حالی که می توانند چند دوره زمانی کوتاه مانند سه دوره پانزده دقیقه را دز طول روز به گونه ای تقسیم کنند که نیازهای بچه های خود را برآورده کنند.
فاصله سنی زیاد والدین با کودکان
زمانی که والدین فاصله سنی زیادی را با فرزند خود داشته باشند، از فضای دوران کودکی بیشتر فاصله می گیرند. این فاصله گرفتن باعث می شود گاهی از دریچه دید خود به مسائل و نیازهای فرزندان شان نگاه کنند، یعنی چون تفریحات کودکانه برای خود آنها اولویت ندارند، بنابراین ارادی و غیرارادی نیز، بازی و تفریح را دراولویت زندگی فرزند خود قرار نمی دهند. ضمن اینکه شرایط و دوره سنی آنان (والدین با فاصله سنی زیاد)، انتظارات خاص خود را می طلبد که در اکثر موارد در تضاد با نیازهای ویژه کودکان است.
مشکلات اقتصادی
وقتی خطاب به گروهی از والدین سوال می شود: «چرا به تفریح و بازی کودکان کمتر اهمیت می دهید؟» در پاسخ مشکلات و کمبودهای مالی را به عنوان دلیل بیان می کنند. اما در واقع، وقت گذاشتن برای بازی کودکان، در اکثر موارد، هیچ نیاز و منبع مالی را نمی خواهد. بسیاری از بازی های کودکان، بدون کمترین خرج و مخارجی قابل اجراست.
کمبود فضا (منازل آپارتمانی و استیجاری)
امروزه زندگی در واحدهای آپارتمانی و خانه های کوچک، بسیار رواج پیدا کرده است. این مسئله باعث شده است والدین برای رعایت حال همسایگان خود و محدودیت های فضاهای کوچک، سعی در کنترل فرزندان خود برای بازهای فعال کنند. در بهترین حالت نیز ترجیح می دهند فرزندانشان بازی های کم صدا و غیر فعال مانند بازی های رایانه ای را انجام دهند. این بخشی از واقعیت است و غیرفعال مانند بازی های رایانه ای را انجام دهند. این بخشی از واقعیت است که فضای کوچک محدویت می آورد، اما مانع کامل نیست. در این موارد کمی خلاقیت و ابتکار می تواند راهکار مشکل باشد.
اختلافات خانوادگی
بروز تنش در خانواده و به خصوص بین والدین ، مسائل و مشکلات خاصی را پدید می آورد. در اکثر موارد، این مشکلات دامن کودکان را نیز می گیرد. در این مواقع ، والدین به علت بالا بودن تنش و استرس، کمتر به نیازهای کودکان خود، به خصوص نیاز به بازی توجه می کنند؛ حتی ترجیح می دهند در این موارد کودکان با بازی نکردن و آرام بودن، فشار بیشتری را به آنها وارد نکند.
کم حوصله گی و تنبلی
همان طور که بارها اشاره شد، بازی برای کودکان یک نیاز است و این نیاز نیز برای برآورده شدن، وقت و انرژی می خواهد. در حالی که برخی والدین ترجیح می دهند، کمترین وقت را برای تربیت به طور عام و بازی به طور خاص بگذارند. مثلاً مشاهده می شود گاهی والدین به جای بازی گروهی و فعال با فرزند خود – نیازمند وقت ویژه است – ترجیح می دهند با تلویزیون و کارتون وقت کودک خود را پر کنند.
بی اهمیتی یا وقت نگذاشتن برای بازی کودکان ، ممکن است دلایلی دیگر نیز داشته باشد که در این مطلب به آن اشاره نشد. اما آنچه مشخص است این است که بازی برای هر کودک لازم و جزء تفکیک ناپذیر زندگی اوست. در آخر اینکه «بازی دنیای کودکان است، با دنیای کودکان بازی نکنید.»
پارسا همدانی، کارشناسی ارشد روان شناسی بالینی
