آرامیس مشاور




عمل به باورهای دینی ، چه نقشی در زندگی افراد و بهداشت روانی آنها دارد؟ مطلب ویژه

این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
نوشته شده توسط  | منتشرشده در: مقالات عمومی

چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید!
معمولاً وقتی صحبت از نمایش اعتقادات در اعمال می شود ، یک سوال جدی و مهم مطرح می شود که :«آیا واقعاً آشکار ساختن ایمان در عمل لازم است؟»
شاید اگر کمی به منابع مراجعه کنید، پاسخ های بسیاری برای این پرسش بیابید. هدف ما در این بخش، طرح این پاسخ ها و دیدگاه ها نیست؛ بلکه در این بخش، در نظر داریم به این پرسش از «دیدگاه روان شناسی» پاسخ دهیم. برای این کار لازم است سوال بالا را در قالب دیگری مطرح کرده و به آن پاسخ دهیم و آن اینکه «اشکار ساختن ایمان در عمل، می تواند چه نقشی در زندگی افراد و بهداشت روانی آنها داشته باشد؟»

البته همیشه درست نیست که برای هر پرسشی ، به دنبال نتایج و آثار ملموس آن در زندگی باشیم؛ اما شاید در این مورد خاص ، «بررسی رابطه بین عمل به دین و بهداشت روان» بتواند اهمیت و زیبایی موضوع را برای ما روشن تر کند. البته این کار می تواند فواید دیگر هم داشته باشد. مثل اینکه همه ما را کمی دلگرم کند، برای عمل به باورهای دینی مان؛
برای پاسخ دادن به سوال بالا ، در ابتدا لازم است به ارائه تعریفی از این مفهوم بپردازیم.
تعریف «عمل به باورهای دینی»
براساس آنچه اهل لغت تصریح کرده اند، «عمل» عبارت است از کار، فعل و خدمتی که با هدف و اراده خاصی انجام داده می شود از این رو در اعمال انسانی که با اراده و عمل همراه است، هدف و غایتی مدنظر فرد است که آنرا کمال خود دانسته و برای بدست آوردن آن تلاش می کند. همچنین عمل به احکام دینی، عنصر سوم دین، بعد از شناخت و ایمان است، به این معنی که آنچه را فرد از باورهای دینی می داند و به آن ایمان دارد، در مرحله عمل نیز آشکار سازد. همچنین می توان «عمل به باورهای دینی» را به کار بردن دستورات دین در جنبه های سه گانه اعتقادات ، عبادات و اخلاقیات دانست. منظور از «اعتقادات» ، بخشی از شناخت ها و دانش دینی است که اعتقاد به آنها لازم است؛ مثل ایمان به وجود خدا، ایمان به یگانگی او، عدل، حکمت، رحمت و دیگر صفات الهی. منظور از «عبادات»، همان شعائر دینی مثل نمار، روزه، دعا، ذکر، تلاوت قرآن و ... است. منظور از «اخلاقیات» نیز آن بخش از تعالیم اسلامی است که صفات و رفتارهای پسندیده و ناپسند را مشخص می کند.
در این بخش قصد نداریم وارد مباحث اعتقادی و اخلاقی در زمینه لزوم همراهی ایمان و عمل به باورهای دینی شویم، اما باید اشاره کنیم که در آموزه های دینی ما، ایمان و عمل صالح دو بال پرواز به مقام انسانیت و درک خلیفه اللهی ، و وصول به سرمنزل مقصودند که یکی بدون دیگری بی فایده است. اگر بخواهیم از دیدگاه روانشناسی به لزوم همراهی ایمان و عمل بپردازیم، لازم است به رابطه بین عمل به باورهای دینی و بهداشت روانی ، بعنوان تاثیر و نقشی که عمل به اعتقادات در زندگی مان دارد، اشاره کنیم.

عمل به باورهای دینی و بهداشت روانی
عمل به باورهای دینی علاوه برجایگاهی که در مباحث دینی به خود اختصاص می دهند، جایگاه ویژه ای نیز در مباحث روان شناسی و افزایش بهداشت روانی فرد دارند؛ و پژوهش های قابل توجهی ذر این زمینه صورت گرفته اند.
پژوهش ها نشان می دهند که رفتارهای عبادی مانند : نماز، روزه، حج، زیارت، اعتکاف و دعا ، در افزایش آرامش روانی ، بالا بردن ظرفیت روانی، ارضای نیاز به پرستش، انسجام شخصیتی ، پاکسازی درون، به دست اوردن فضیلت های اخلاقی ، تقویت اراده ، زمینه سازی برای بازگشت به خود، حمایت اجتماعی و به دست آوردن تجربه های دینی و عرفانی موثرند.
نتایج پژوهش های دیگر در ایران و جهان ، شامل موارد زیر بوده اند:
بین سلامت روانی و میزان گرایش به اعمال مذهبی ، همبستگی مستقیم وجود دارد . به این معنی که هر چه میزان گرایش به اعمال مذهبی بیشتر باشد، بر میزان سلامت روانی افراد افزوده شده و احتمال ابتلای آنان به اختلالات روانی نیز کاهش می یابد.
بین سه شاخص دیندار بودن (فعالیت های مذهبی غیر سازمان یافته، فعالیت های مذهبی سازمان یافته و دیندار بودن درونی)، روحیه داشتن و دلگرمی به زندگی ، همبستگی مثبتی وجود دارد.
فعالیت های دینی فردی، مانند دعا کردن و قرائت کتاب مقدس ، با آرامش بیشتر افراد همراه است.
اعتقاد به مذهب و انجام اعمال مذهبی در افراد الکلی ، انها را در مقابل برگشت دوباره نشانگان محافظت می کند.
بین تقید به نماز و سطح اضطراب افراد، رابطه معنادار وجود دارد و هر چه تقید به نماز بیشتر باشد، فرد از آرامش روانی بیشتری برخوردار هستند.
حافظان قرآن نسبت به جوانان غیر حافظ در کل سطح از سلامت عمومی بالاتری برخوردارند.
به طور کلی، روزه داری می تواند موجب افزایش سلامت روانی گردد و تفاوت معناداری در سلامت روانی افراد بعد از ماه رمضان وجود دارد.
علاوه بر این ، عمل به باورهای دینی با بزهکاری، روان رنجوری ، روان پریشی، بیماری جسمی ، کمرویی، خودخواهی، و خطاهای جنسی و غیرجنسی رابطه منفی دارد؛ به این صورت که هر چه میزان عمل فرد به باورهای دینی بیشتر باشد، ویژگی های منفی شخصیتی در او کاهش می یابد. علاوه بر این بین عمل به باورهای دینی و وجدان اخلاقی ، حیا از خداوند و بزرگواری نفس رابطه مثبت وجود دارد . البته نقش عمل به باورهای دینی در زندگی افراد به اینجا ختم نمی شود ؛ اما مرور همین نتایج هم می تواند کافی باشد برای اینکه اهمیت همراهی ایمان و عمل را بیشتر درک کرده و در کنار آموزه های دینی مان ، انگیزه ای برای ما باشد تا به آنچه خداوند از ما خواسته است بهتر عمل کنیم.

سمیه عزیزی، دانشجوی دکتری روان شناسی

بازدید 2700 بار
آخرین ویرایش در چهارشنبه, 16 مهر 1393 ساعت 20:51

نظر دادن

جهت ارتباط بعدی با شما، خواهشمند است ایمیل صحیح وارد نمایید.
کلیه اطلاعات شما نزد ما محرمانه خواهد بود.
لطفا نظرات خود را به زبان فارسی تایپ کنید.