حسادت عاشقانه چیست؟
حسادت واکنشی پیچیده به خطری است که فرد در رابطه خود احساس می کند و همیشه ترس از دست دادنش را دارد. به این دلیل واکنش پیچیده ای است که شامل عواطف، افکار و رفتارهای مختلف است؛
عواطف: عصبانیت، درد و رنج ، افسردگی، ترس، سوگواری و خجالت.
افکار: سرزنش ، نفرت ، مقایسه کردن ، نگرانی در مورد ارزش خود و احساس تاسف برای خود
رفتار: احساس بیحالی، لرزش و عرق کردن، مکرر سوال کردن و نیاز به دلگرمی پیدا کردن و اعمال پرخاشگرایانه یا حتی خشونت آمیز.
احساس حسادت همیشه از این امر ناشی می شود که فرد احساس می کند زندگی اش امن نیست و در خطر است و هر فردی که حسادت شدید را تجربه کرده به خوبی قدرت و توان تخریب آن با خبر است.
الیته این تخریب همیشگی نیست ؛ در برخی از پژوهش هایی نشان داده شده در روابطی که میزان حسادت کم و در برخی از اوقات است زوج ها قدر یکدیگر را بیشتر می دانند و میزان کم حسادت می تواند تاثیر مثبتی روی رابطه بگذارد. اما اگر حسادت زیاد بیمارگونه باشد ، داستان جور دیگری می شود.
حسادت کلافگی عاطفی یا مجموعه ای از عواطف است. معمولاً فکر می کنیم حسادت صرفاً یک عاطفه است، اما مجموع کلی از احساسات است. حسادت می تواند به صورت عصبانیت ، ترس، اضطراب، بیقراری، افسردگی، پارانویا، تنهایی، احساس بی قدرتی یا احساس بی کفایتی ظاهر شود.
حسادت در مورد ترس است ، ترس از ناشناخته ها و ترس از تغییر ، ترس از دست دادن قدرت یا کنترل رابطه و یا ترس از رها شدگی.
آیا حسادت در زن ها بیشتر از مردان است؟
مردها مسلماً به این سوال جواب مثبت خواهند داد و حسادت عاشقانه را خصوصیت طبیعی زنان تلقی می کنند. آبا به راستی چنین است؟ آیا مردان برچسب دیگری برای احساس حسادت خود دارند؟
تحقیقات جدید نشان می دهد تفاوتی میان زنان و مردان در مورد احساس حسادت وجود ندارد. حسادت یکی از دردآورترین و قوی ترین احساسات انسانی است. تحقیقات همچنین نشان می دهد حسادت عاشقانه سومین عامل متداول برای قتل ها است. نظریه های مختلفی وجود دارد . یکی از این نظریه ها که مربوط به دیوید باس، روان شناس تکاملی است، می گوید ؛ «مردها وقتی احساس حسادت می کنند که رقابت جنسی در کار است و احساس خطر کنند. مردها معمولاً احساس حسادت را انکار می کنند و زن ها بیشتر به آن اقرار می کنند. زن ها معمولا نگران هستند همسر یا نامزد آنها به زنان دیگر به خاطر هوس و رابطه جنسی توجه پیدا کند و از ارتباط فعلی خود ناراضی شود. اما مردها بیشتر نگران هستند همسر یا نامزد آنها فرد دیگری را پیدا کند تا رابطه ای امن تر و بهتر بتواند فراهم کند. مردها در رویارویی با خطر احساس ترس می کنند و سپس نگران می شوند مبادا اشکالی وجود داشته باشد زن ها بیشتر از نگه داشتن ارتباط نگرانند و می ترسند عشق را از دست بدهند، در نتیجه اول احساس ناکفایتی می کنند، و بعد احساس حسادت. مردها بیشتر از زنها رقابت می کنند، عصبانیت نشان می دهند یا سیگار می شکند و زنها معمولاً احساس ضعف می کنند و افسرده می شوند و گریه و اغلب خود را سرزنش می کنند.»
اگر احساس حسادت در مورد روابط رمانتیک نباشد، در مردها بیشتر در مورد موقعیت های مالی، شغل، خانه، ماشین و زن زیباست و در زن ها معمولاً حسادت در مورد ظاهر ، دوستی، تحصیلات، بچه و کارکرد اجتماعی آنهاست.
اگر شما مرد هستید و با حسادت زن خود به خصوص در رابطه با جنس مخالف روبه رو می شوید، چگونه عکس العمل نشان می دهید؟ نمی دانم دقیقا چه پاسخی خواهید داد، اما قدر مسلم این است اگر زیربنای حسادت از بین برود و رابطه براحساس اعتماد، امنیت و صداقت باشد حسادت محو می شود.
دو نوع اساس حسادت در روابط مرد و زن وجود دارد که یک نوعش تا حدی طبیعی است. مثلا اگر همسر شما خیلی کار می کند یا توجه زیادی به فرد دیگری دارد، طبیعی است که احساس حسادت کنید. اما نوع دوم حسادت جدیتر است و روی زندگی هر دو شما تاثیر می گذارد . مثلا وقتی طرف مقابل جذاب، باهوش و موفق باشد و احساس خطر کنیم که تهدیدی برای رابطه ماست. البته افرادی که درگیر رابطه جنسی هستند بیشتر با وجود رقیب احساس خطر می کنند تا افرادی که خود روابط نامشروع دارند اگر همسرشان خیانت کند، کمتر حسود باشند، اما تحقیقات نشان می دهد همسرانی که خود روابط نامشروع دارند حسودترند.
آِیا حسادت یادگرفتنی است یا ذاتی است و یا هر دو؟
برخی از محققان می گویند حسادت واکنش اجتماعی یادگیری شده است و ذاتی است ، اما از طرف دیگر ، زیست شناسان اجتماعی مانند داروین معتقدند حسادت ذاتی و غریزی و به خاطر تنازع ژنتیکی است.
مردها می خواهند زنان شان فقط با آنها ارتباط داشته باشند (برای انتقال ژن ها) و زن ها می خواهند مردها خود را وقف آنها کنند (برای کمک به تنازع کودک).
آیا حسادت در سن خاصی شروع می شود؟
برخی از تحقیقات جدید نشان می دهد حسادت در مورد فرد مورد علاقه در سال اول زندگی بروز پیدا می کند. برخی از محققان می گویند والدین مشاهده می کنند اطفال آنها در شش ماه دوم زندگی حسادت از خود نشان می دهند (و در برخی موارد، قبل از آن ). مثلا نوزاد از توجه مادر خود به نوزاد دیگر ناراحت می شود.
روح الله حدادی، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
