به این ترتیب است که یک سوال مدام از ذهن فرد آسیب دیده می گذرد؛ «چرا این اتفاق برای من افتاد؟» . نمی تواند هنگام حرف زدن ، مطالعه یا انجام هر کاری که به تمرکز نیاز دارد ، حواسش را جمع کند. انگار ذهنش همزمان همه جا و هیچ کجاست. بیقرار و گوش به زنگ است؛ انگار همواره خطری او را تهدیدی می کند. آدم حساسی که با کوچکترین ناراحتی به هم می ریزد و تاب و توان تحمل دشواری های معمول زندگی را ندارد.
افراد آسیب دیده معمولاً شور و شوقی در زندگی خود ندارند، در جمع و حتی در میان خانواده و دوستان خود احساس بیگانگی می کنند، گویی دیگر به کسی یا چیزی اعتماد ندارند. انگار احساساتشان پژمرده شده باشد؛ به اصطلاح نه چیزی آنها را خوشحال می کند، نه چیزی اشک آنها را در می آورد.
بی تفاوتی و بی حسی یکی از تاثیرات پایدار آن رویدادهای تلخ و آسیب زای زندگی گذشته است. در متون روان پزشکی و روان شناختی، مجموعه این مشکلات و مشکلات همسان دیگر در زندگی روزمره و ارتباط با دیگران با نام اختلال استرس پس از سانحه ("Post-Traumatic Stress Disorder "PTSD) شناخته می شود. البته همه افرادی که در معرض خشونت و شکنجه، تجاوز و آسیب ها و اتفاقات وحشت زا در زندگی گذشته خود قرار گرفته اند بعدها دچار چنین مشکلاتی در زندگی خود نمی شوند.
تعدادی از این افراد از مشکلات روانی ناشی از آن حوادث جان سالم به در می برند، مخصوصاً افراد که در حین یا بعد از آن حوادث تلخ تنها نمانده اند و از حمایت اجتماعی، حمایت دوستان و اطرافیان خود بهره برده اند.
افزون بر این، در بیشتر موارد، کسانی پس از یک حادثه تلخ و ترسناک به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا می شوند که پیش از آن ، حوادث استرس زای دیگری را در زندگی خود تجربه کرده اند؛ یعنی تاثیرات حوادث استرس زا مثل یک گلوله برفی غلتان از کوه پر برف است که در طول زمان ، هر چقدر می گذرد برزگ و بزرگتر می شود تا جایی که در پی یک حادثه وحشتناک ، دیگر قابل کنترل نیست و به شکست روانی می انجامد.
هر چند طبیعی است فردی که در معرض حادثه ای وحشتناک قرار گرفته تا ساعت ها یا حتی روزها پس از آن حادثه احساس بیقراری و درماندگی کند و دچار مشکلات متعدد در ارتباط، حافظه، افکار و احساسات خود شود، اما در صورتی که با گذر زمان ، معمولاً پس از یک ماه ، این مشکلات از بین نروند و همچنان پایدار بمانند و به عملکرد روزمره، شغلی ، تحصیلی و ارتباطی فرد آسیب بزنند، لازم است به طور جدی به دنبال درمان فرد اسیب دیده و روان پزشک یا روان شناس مراجعه کرد.
به طور کلی افرادی که به دنبال حوادث آسیب زا دچار PTSD شده اند، همزمان به اختلالات روانی دیگر مثل افسردگی ، اضطراب یا اختلال جسمانی نیز مبتلا می شوند.
همچنین پیامدهای حوادث تلخ و ترسناک به این اختلالات روانی یا رفتارهای آسیب زا محدود نمی شوند.
در بعضی موارد این حوادث دهشتناک ، مخصوصاً رویدادهای تلخ دوران کودرکی، به تغییر ساختار و کارکرد مغز و آسیب های پایدار شخصیتی می انجامد، یعنی هنگامی که حادثه آسیب زا نه یک بار و دو بار، بلکه در بازه زمانی گسترده ، بارها و بارها با شدت متفاوت برای فرد اتفاق می افتد، و شخص توان انجام دادن کاری برای جلوگیری از ان رویداد تلخ را ندارد و فقط هر لحظه منتظر رویداد مجدد آن حادثه است.
برای نمونه افرادی که در معرض شکنجه درازمدت قرار گرفته اند، در اردوگاهای جنگی به سر می برند، یا در دوران کودکی یا بزرگسالی برای مدت طولانی مورد بدرفتاری فیزیکی ، روانی ، یا جنسی والدین، همسر، یا اطرافیان غریبه و آشنای خود قرار گرفته اند، ممکن است در دراز مدت دچار آسیب های شخصیتی گسترده شوند.
مینا اورنگ، دانشجوی دکتری روانشناسی
