عموماً کلمه بدعت نشان دهنده خلاف روال عادی بودن یک موضوع و نوآوری است و خیلی شکل مثبتی ندارد. یعنی موضوعی که هنجار نبوده به هنجار تبدیل شده است. با این نگاه بار منفی نداشته باشد. طلاق ممکن است دو جانبه باشد یا اینکه یک طرفه باشد. در طلاق دو جانبه هر دو طرف می خواهند که از یکدیگر جدا شوند و هیچ گونه وجه اشتراکی بین خود نمی بینند، در این طلاق منطقی و معقول است اما در طلاق یک طرفه فقط یک طرف اصرار دارد و طرف مقابل او رضایت ندارد و این طلاق ناحق است. اغلب ما در مواجهه با طلاق شکل دوم آن یعنی طلاق یک طرفه به ذهنمان خطور می کند.
در آمار طلاق 25 تا 29 ساله به نظر می رسد که هر دو به نتیجه نرسیدند که تفاهم ندارند، چون زمانی چندانی از زندگی مشترک آنها نگذشته است.
نتایج پژوهشی نشان داد که مشکلات زوج هایی که یک تا پنج سال سابقه زندگی مشترک دارند با مشکلات زوج های که 10 سال زندگی مشترک دارند بسیار متفاوت است. اغلب زوج های جوان با مشکلاتی نظیر مشکلات اقتصادی، دخالت خانواده ها، مشکل مسکن، تفاوت های فرهنگی مواجه هستند چون شاخص های درآمد و شغل در این همسران ثبات لازم را ندارد، عاملی برای حرکت به سوی جدایی می شود.
پژوهش های دیگری به این موضوع پرداخته که چرا طلاق رخ می دهد. پژوهشی که در همین زمینه انجام شده مهم ترین علل درخواست طلاق را چنین رتبه بندی کرده است: مشکلات عاطفی، اعتیاد، دخالت خانواده ها، بیمار روانی همسر (یکی از اختلالات روانی) مشکلات اقتصادی ، مشکلات اخلاقی ، عدم علاقه، بدبینی، ضرب و شتم ، عقیم بودن همسر، تفاوت فرهنگی، مشکل جنسی، ازدواج مجدد و عدم مسئولیت پذیری . البته در مرجعات کلینیکی هم می توان همین عوامل را در علت درخواست طلاق همسران دید اما علاوه بر آن روابط فرا زناشویی نیز به این علل اضافه می شود.
در ازدواج های سنتی ضریب اطمینان در شناخت دو طرف بالاتر بود. اما واکاوی مشکلات زوج هایی که با روش های جدید ازدواج کرده اند، نشان می دهد که همسران شناخت درستی از هم ندارند. به نظر می رسد که گستره و متعدد شدن ابزارهای همسرگزینی در این زمینه نقش دارد، اشنایی در شبکه های مجازی یا زندگی تحصیلی به دنبال روابط اجتماعی وسیع تری که برای خانم ها ایجاد شده و به طور کلی متعدد شدن گزینه های همسرگزینی موجب می شود که درصد خطا بالا برود، از سوی دیگر شکاف بین نسلی و افول باورهای فرهنگی یکی دیگر از دلایل طلاق های زودرس است.
همچنین قبح طلاق ریخته و ایجاد روابط فرا زناشویی برای برخی عجیب نیست. ضمن اینکه آستانه تحمل افراد پایین آمده و به گونه ای خشم و پرخاشگری حتی در اوایل زندگی به هیجان غالب برخی تبدیل شده است.
وقتی بیشترین طلاق ها در سنین 25 تا 29 سالگی رخ می دهد، نشان دهنده این است که جمعیت فعال جامعه به جای حرکت به سمت پویایی و زایندگی درگیر آسیب اجتماعی می شود. چگونه فردی که ذهنش درگیر طلاق است، می تواند روی شاخص های رشد جامعه تاثیر بگذارد یا اینکه ذهنش درگیر ایجاد خلاقیت باشد؟
طلاق در جامعه منجر به تبعات دیگری نیز می شود، مشکلاتی از قبیل جدایی خانواده ها، زندگی مجردی، زندگی با جنس مخالف بدون ازدواج و آسیب های افزایش مطلقه های جوان از جمله این تبعات است.
اگر چه تفکر غالب در جامعه ما این است که مهم ترین آسیب اعتیاد است، اما نباید از آسیب های دیگر نیز غافل شویم چون این اسیب ها نیز ممکن است رشد داشته باشد.
دلایل رشد سریع طلاق
• نگرش نسبت به طلاق در معرض تغییر است. بسیاری از افرادی که درخواست طلاق می دهند، آن را راه حل آسان و قابل تحملی برای پایان ازدواج ناخوشایند می دانند غافل از انکه طلاق خود آغاز مشکلات دیگری است.
• نقش زنان در جامعه تغییر کرده و زنان شاغل به پشتوانه استقلال مالی خود راحت تر می توانند بعد از طلاق نیز به استقلال مادی برسند.
• معمولاً طلاق در صورتی که همسران فرزند داشته باشند، با نگرانی در مورد اینده او همراه است، اما با استفاده از انواع روش های مختلف پیشگیری از بارداری و فقدان فرزند دربافت خانواده، جدایی همسران آسان می شود.
فرایند پس از طلاق
نظریه پردازی می گوید که طلاق یک فرآیند است و هر کسی وارد این فرایند شود، از چهار مرحله عبور می کند: وحشت (احساس عدم کنترل بر اوضاع)، ماتم و غم (دوره سوگ نشینی پس از خاکسپاری زندگی مشترک) ، کنارآمدن با زندگی جدید (که هر روز آن ممکن است با چالشی همراه باشد) و مرحله تجدید حیات (با ورود افراد به این مرحله به نظر می رشد که فرد می توان زندگی اجتماعی و عاطفی و خوشحالی خود را از سر بگیرد.)
دکتر عزت الله کرد میرزا، روان شناس و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی
