در سال های اخیر مصرف خودسرانه این دارو در بین دانشجویان افزایش یاقته و به ویژه در برخی گروه های خاص که نیاز به تمرکز بیشتر و پشتکار بیشتر دارند، مصرف بیشتر این دارو را شاهدیم. اما نکته مهم مشترک در بین همه مصرف کنندگان خودسرانه داروی ریتالین ، این است که آنها دانشجویانی هستند که در طول ترم درس نمی خوانند و برای یادگیری درسی که حداقل فراگیری آن به دو ماه زمان نیاز دارد، می خواهند فقط یک یا دو شب زمان بگذارند. به این ترتیب نیاز به شب بیداری، انرژی و تمرکز بیشتر در آن شب دارند که به سمت مصرف این داروی روان گردان زیان آور کشیده می شوند.
اغلب این دانشجویان در عادت های تحصیلی و انگیزش؛ انگیزش کلی و خاص، دچار مشکل هستند و مهارت مطالعه ندارند و می خواهند همه مشکلات خود را با مصرف قرص ریتالین رفع کنند.
بنابراین دانشجویان مصرف کننده ریتالین، آن را جانشین عادت تحصیلی خود می کنند و به جای آنکه روش تحصیل و زمانی که باید برای این کار اختصاص دهند را اصلاح کنند و سبک زندگی دانشجویی را انتخاب کنند، دنبال نتیجه گیری یک شبه و یک باره هستند.
در حالی که اگر آنها حجم درس خود را در طول ترم تقسیم کنند و درست یاد بگیرند، بیش از 90 درصدشان نیازی به مصرف ریتالین ندارند.
دانشجویان گزارش می کنند که با مصرف این دارو هوشیاری بیشتری پیدا می کنند و مغزشان به طور خودکار از تنبلی بیرون می آید . اما پس از مصرف با عوارض متعدد آن مواجه می شوند.
عوارضی مانند مشکلات سیستم عصبی و نورولوژیک، کاهش عملکرد یادگیری، تنبلی مغز، تمرکز کمتر از زمان پیش از مصرف ریتالین، مشکل یادآوری تا دوره قابل توجهی، دلهره، اضطراب، حملات حاد اضطرابی از سوی دانشجویان بعد از مصرف ریتالین گزارش شده است که البته اینها مربوط به مصرف خودسرانه و بدون تجویز روان پزشک است.
این در حالی است که تعداد دانشجویانی که از سوی روان پزشک نیازمند مصرف ریتالین تشخیص داده می شود هستند، بسیار کم و اندک است و 90 درصد دانشجویانی که این دارو را مصرف می کنند، نیازی به مصرف آن ندارند.
جالب اینجاست که این دارو بدون نسخه روان پزشک فروخته نمی شود و همه داروخانه ها نیز آن را ندارند. اما دانشجویان به صورت قاچاق تهیه می کنند یا آنکه یکی از دانشجویان ان را با دیگران تقسیم می کند. حتی به این نکته توجه نمی کنند که داروهای قاچاق اغلب حاوی مواد خطرناک و اعتیاد آور دیگر نیز هست.
متاسفانه به تازگی روان پزشکان نیز ریتالین را بیش از قبل برای دانشجویان تجویز می کننند و بعد از گزارش دانشجو درمورد افت تحصیلی ، برایشان دارو نوشته می شود. در صورتی که همان طور که گفتیم این دانشجو ممکن است که با زمینه های روانی مانند تنبلی و مسئولیت گریزی به روان پزشک مراجعه کرده باشد که با مصرف دو دوره ریتالین کمی بهتر می شود اما عوارض جدی برای او ایجاد می کند.
دکتر بهمن بهمنی ، روان شناس و معاون دانشجویی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
ماهنامه سپیده دانایی، شماره 58
