آرامیس مشاور




دایرة المعارف علف؛فرهنگ واژگان مربوط به علف و هم خانواده هایش

در سال های کار در کلینیک ترک اعتیاد، داستان های جالب زیادی از مراجعانم شنیدم، پای صحبت هر کدام که می نشستی برایت داستان های جالبی از نحوه آشنایی با مواد می گفت. یکی از این داستان ها خیلی روشن و واضح در ذهنم مانده است. آن روزها مصرف کراک ایرانی (هروئین فشرده و ماده ای بسیار قوی است)، خیلی زیاد شده بود و با این ماده به شدت درگیر بودیم. یادم هست که یکی از مراجعانم پرسیدم چه طور با این ماده آشنا شدی؟ به من گفت که آن را به عنوان «تریاک سفید » به او پیشنهاد کرده بودند و او هم بدون شک و تردید آن را قبول کرده بود. خیلی تعجب کرده بودم که دانستن یا ندانستن یک موضوع کوچک، مانند این که چیزی به اسم تریاک سفید وجود ندارد، چه طور زندگی او را از یک مشکل به نسبت کوچک تر (مصرف تریاک) به گرفتاری بزرگ تر و دردناک تر وابستگی به کراک کشانده بود. تمام مسیر زندگی او با دانستن این موضوع کوچک، می توانست برای همیشه تغییر کند.

دانستن هر چه بیشتر درباره مواد مختلف، به خصوص خانواده شاهدانه گان (حشیش و غیره) هم از این قائده مستثنی نیست. از گیاه شاهدانه ، ماده ای استخراج می شود که به آن تتراهیدرو کانابینول (THC) می گویند. البته این ماده، اسامی خیابانی متعددی دارد که در ادامه ان ها را تفصیل مرور می کنیم، علی رغم این که این ماده ممکن است به ظاهر کم خطر به نظر برسد، این ماده دروازه اصلی به سمت مصرف مواد سنگین تر است و با داشتن اطلاعات کافی در مورد آن، می شود جلوی خیلی از این مسائل را گرفت. یکی از مهم ترین چیزهایی که باید در این زمینه یاد بگیرید، اسامی خیابانی و اصطلاحاتی است که ممکن است با آن ها آشنا نباشید.

شاهدانه یا کنابیس
گیاهی است شبیه گزنه که بلندیش تا دو متر هم می رسد. این گیاه دارای غنچه های متعدد، برگ های کشیده و دانه های ریز است. شاهدانه از اولین گیاهانی بوده که توسط بشر کشت شده و استفاده از برگ و غنچه آن به عنوان ی ماده روان گردان، به بیش از 3000 سال قبل از میلاد می رسد. طبق گزارش سازمان ملل متحد، محصولات شاهدانه رایج ترین ماده غیر قانونی در دنیا است.

THC یا تتراهیدروکانابینول
تی اچ سی اصلی ترین ماده شیمیایی در حشیش، ماری جوانا و .. است . این ماده سیستم عصبی مرکزی بدن را تحت کنترل قرار می دهد و باعث عوارضی از قبیل سستی ، افزایش حساسیت حواس و اختلال در درک محیط می شود. تاثیرات فیزیولوژیک تی اچ سی شامل افزایش سرعت ضربان، خشگی دهان، افزایش اشتها و کاهش فشار خون است.

علف، مارجوآنا، گراس یا وید (weed)
برگ و گل خشک گیاه شاهدانه است. ماری جوآنا به عنوان یک ماده مخدر تفریحی ، داروی درمانی و هم چنین در برخی مراسم مدهبی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از ان بیشتر به صورت کشیدنی و گاهی به صورت خوراکی است. استفاده از این دارو بیشتر به صورت تدخینی و گاهی به صورت خوراکی است. در حالت تدخینی، این گیاه را معمولاً همراه با توتون یا به تنهایی در داخل سیگار (معمولاً به صورت آمیخته با توتون) مصرف می کنند. از اوایل قرن بیستم، در اغلب کشورهای دنیا، محدودیت هایی قانونی در مورد استفاده و فروش گراس و دیگر محصولات گیاه شاهدانه وضع شده است.

حشیش یا چرس
( در فارسی دری به حشیش چرس هم می گویند)، از صمغ گیاه شاهدانه به دست می آید . تفاوت حشیش با ماری جوآنا این است که ماری جوآنا از برگ و گل خشک شده گیاه شاهدانه به دست می آید. ترکبیات سایر قسمت های گیاه شاهدانه با خلوص بالاتر است و روش های گوناگونی برای مصرف حشیش یا استفاده از پایپ، قُلقُلی، قرار دادن بر روی قاشق داغ، به روش چلیم و شایع تر از همه به صورت سیگاری در ترکیب با توتون یا گراس رواج دارد. در کشور افغانستان نوعی مخلوط نوشیدنی از مواد مختلف و روغن شاهدانه می سازند و مصرف می کنند که نشئگی آن با مصرف دودی متفاوت و ماندگاری اثرش هم بیشتر است. البته این نوشیدنی مطابق با فتوای علمای مسلمان حرام است. استفاده خوراکی از حشیش ممکن است؛ یعنی می توان آن را به تنهایی خورد یا با حل کردن در روغن پخت. حشیش به عنوان یک ماده افزدودنی در انواع کیک و شیرینی هم مصرف می شود.

روغن حشیش
روغنی غلیظ، سبز تیره یا قهوه ای مایل به قرمز است که از تصفیه حشیش با یک ماده مخلوط ارگانیک به دست می اید. روغن حشیش خالص ترین ترکیب روان گردان تهیه شده از گیاه مونث شاه دانه است. برای اولین بار در سال 1840 یک شیمیدان بریتانیایی به نام پیترسکوایر، گیاه شاهدانه را درون یک حلال قرار داد و عصاره ماده محرک تی.اچ.سی را از ان استخراج کرد. از آن جا که روغن حشیش بسیار پر قدرت است، چند قطره از آن را روی سیگار یا پیپ یا سیگاری می ریزند و مصرف می کنند. ممکن است خود روغن را نیز حرارت دهند و بخار آن را استنشاق کنند.

بنگ یا منگ
سرشاخه های گل دار به میوه نشسته و خشک شده بوته شاه دانه است . در اوستا این واژه به صورت بنگهه و در سانسکریت بهنگا و در گزارش پهلوی به منگ برگردانیده شده است. این ماده در ایران باستان ، در پزشکی و نیز در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته است.

دب (Dab)
از ماری جوآنا یا روغن حشیش درست می شود . ماده غلیظی که سرخوشی (نشئگی) بسیار بالایی دارد و بیشتر از چندین نام مستعار دارد : موم (Wax)، کره (butter)، جرم گوش (ear wax)، شکوفا کننده (budder)، دب حاوی متجاوز از 90-75 درصد، تتراهیدرو کانابینول (THC) است.

واکس گوش ماری جوآنا
در متدهای مختلف ماری جوآنا را درون حلال های مختلف قرار داده و عصاره آن را- که ماده مخدر تی اچ سی است – استخراج کرده و سپس با مالیدن کمی از آن به یک سیگار مصرف می کنند و به آن واکس گوش ماری جوآنا می گویند. خطرناک ترین فرم استخراج تی اچ سی از ماری جوآنا استفاده از بوتان است که خطر انفجار دارد. ماده به دست آمده، سبزرنگ است و قوام پلاستیکی دارد و در موقع فروش باید کمی آن را گرم کرد.

سیگاری
یکی از مهم ترین روش های مصرف ماری جوآنا و حشیش، استفاده از سیگاری است. به این معنی که یا حشیش وماری جوآنا را در کاغذهای مخصوص سیگار می پیچند و ان را مانند سیگار مصرف می کنند و یا این که یک سیگار معمولی را تا حدودی خالی می کنند و معمولاً به صورت دسته جمعی در محل هایی به تام «تی پاد» تدخین می کنند . وجه مشخصه سیگاری و تفاوت آن با سیگار معمولی در این است که برای جلوگیری از خالی شدن، سر آن را کمی خالی می گذارندو نوک کاغذی سیگار را می پیچند. این سیگار به کندی می سوزد و خیلی زود خاموش می شود؛ به همین دلیل مصرف کنندگان با پک های سریع و دسته جمعی، مانع خاموش شدن ان می شوند و حتی برای استفاده کامل تر این سیگار، ان را در اماکن سربسته مصرف می کنند.

کیک حشیش
حشیش ماری جوآنا و انواع مختلف این ماده را می توان به صورت های خوراکی دیگر هم مصرف کرد . برای مثال آبگوشت حشیش، یکی از روش های رایج دیگر است. وقتی که ماری جوآنا به صورت خوراکی مصرف می شود، کیفیت اثرگذاری آن تفاوت می کند و اثرات روان گردان آن معمولاً قوی تر از حد انتظار ظاهر می شود. همچنین، زمان بیشتری طول می کشد تا اثرات روان گردان آن ظاهر شود. و زمان بیشتری نیز باقی می ماند؛ پس از آن بین 4 تا 10 ساعت در بدن دوام می آورد. روش خوراکی های جوآنا، نیاز به درون کشیدن مواد سوختنی و سمی ایجاد شده در روش سیگاری ، ندارد و به همین خاطر بسیاری از آسیب های تنفسی و قلبی – عروقی ناشی از کشیدن ماری جوآنا در این روش وجود ندارد. دم کردن علف یاوید هم یکی دیگر از روش هایی است که با ا این ماده را مصرف می کنند و می تواند اثراتی بسیار قوی و حتی آزار دهنده داشته باشد.

سپیده بخت، کارشناس ارشد روان شناسی