خانواده به عنوان نهادی موثر و مهم در زندگی باید به اعضای خود احساس امنیت و آرامش بدهد، اگر به این نهاد بنیادی آسیب وارد شود نه تنها زن و مرد را متاثر می کند، بلکه فرزندان به خصوص کودکان را به شدت آسیب پذیر می سازد.
متاسفانه امروزه آمار طلاق به شکل روزافزونی در حال افزایش است و کودکان طلاق جزئی جدایی ناپذیر از مسائل اجتماعی هستند. اینکه کدامیک از زوجین مقصر بوده یا بی تقصیر، حق با کدام یک بوده، چه کسی مظلوم واقع شده و دیگری ظالم، بحثی جداست اما تضمین سلامت روح و روان کودکان مسئله بسیار مهمی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت.
طلاق چه تاثیراتی بر کودک شما می گذارد
طلاق برای زن و مرد ممکن است بتواند گریزی از وضعیتی دردناک، خشن و ناامید کننده و یا حتی به عنوان یک شروع تازه باشد، اما برای بچه ها به معنای پایان یافتن زندگی مملو از صلح و شادی و وارد شدن به دنیایی ناامن و خطرناک است. جدایی پدر و مادر، کودکان را دچار اختلالات رفتاری و عاطفی می کند و این دسته از کودکان نسبت به همسالان خود دارای مشکلات بیشتری در اجتماع، کودکستان و مدرسه نظیر اختلالات روانی و خلقی، دیدگاه های منفی نسبت به خود، ناسازگاری با دوستان و والدین هستند، که چنین مشکلاتی ممکن است تا پایان دوره نوجوانی و جوانی همراه آنان باشد.
طبق آخرین دستاوردهای روان شناسان، آثار جدایی بر روی فرزندان به جنسیت و سن آنها بستگی دارد. عکس العمل کودکان دختر و پسر در این زمینه متفاوت است. دختران گوشه گیری و انزوا را بر می گزینند و پسران به شدت پرخاشگر می شوند و سعی می کنند از اطاعت کردن سرباز بزنند.
• کودکان پیش دبستانی
کودکان پیش دبستانی در این برهه شروع به تشخیص تفاوت جنسیت اشخاص می کنند و از طریق برقراری ارتباط با والد همنجس و از طریق برقراری ارتباط با والد همجنس و غیرهمنجس به تدریج جنسیت خود را درک می کنند، اما طلاق در این تبادل مهم که همه کودکان نیاز دارند با هر یک از والدین داشته باشند، وقفه ایجاد می کند و دلیل طلاق والدینش را وجود خود می داند؛ چرا که باور دارند نیرو و یا علت بسیاری از رویدادهای دنیای پیرامونشان هستند و دچار نوعی احساس گناه نابجا می شوند.
• کودکان 6 تا 8 ساله
کودکان 6 تا 8 ساله با اینکه به شدت از جدایی پدر و مادر غمگین است، نسبت به گروه سنی قبل احساس گاه کمتری دارند و از اینکه با همسالان خود متفاوتند زجر می کشند و می ترسند از سوی آنها طرد شوند. کودکان در این سن هنوز امیدوارند دوباره والدینشان تشکیل زندگی مشترک بدهند.
• کودکان 9 تا 12 ساله
فرزندان 9 تا 12 ساله نسبت به گروههای سنی ذکر شده جدایی را به نحو بهتری درک می کنند، اما واکنش خشم آلودی را در شرایط گوناگون از خود نشان می دهند. روان شناسان از این مرحله به عنوان دوره پیش از نوجوانی یاد می کنند. سرکشی فرزندان طلاق در این برهه شدت می یابد و احتمال اینکه با افراد طغیانگر و عاصی دوست بشوند، زیاد است. همچنین امکان ابتلای آنان به افسردگی در این مقطع بالاست.
• نوجوانان
گروه سنی نوجوانان، طلاق را یکی از دشوارترین رویداد زندگی خود می دانند؛ چرا که جدایی برای آنان در بردارنده پیام گستاخانه است. در این برهه، نوجوان برای نخستین بار با عشق، جنس مخالف و مسائل مربوط به آن آشنا می شود که با توجه به تجارب ناموفق پدر و مادرشان به این نتیجه رسیده اند که عشق و ازدواج مترادف است با نادرستی، خیانت، رنج، تحقیر و بدبختی.
روح الله احدی ، کارشناس ارشد روان شناسی بالینی
گردآوری: مرکز مشاوره روانشناسی آرامیس
