آرامیس مشاور




چطور بچه ی اول را آماده به دنیا آمدن بچه ی دوم کنیم؟

نو رسیده ی حسادت بر انگیز 
به دنیا آمدن نوزاد جدید تغییرات زیادی را برای خانواده به وجود می آورد.
والدین انرژی بسیاری را برای آماده سازی ورود نوزاد باید صرف کنند. علاوه بر این، مقدار زیادی از توجه آنان معطوف به نوزاد جدید و نیازهای اساسی او خواهد شد. سازگاری با این تغییرات برای فرزند بزرگ تر سخت خواهد بود. حس حسادت در این شرایط برای این کودکان بسیار شایع است و می تواند با رفتارهای تکانشی و پر خاشگرانه نیز همراه شود. با این وجود، این فرایند برای کودک شما پیامد مثبتی را نیز به دنبال خواهد داشت، چرا که آنها یک دوست برای همه ی دوران زندگی پیدا می کنند.

این وظیفه ی والدین است که فرزندان را برای سازگاری با ورود عضو جدید آماده سازند. صحبت در مورد بارداری به نحوی که برای کودک قابل فهم باشد و نیز در نظر گرفتن کودک در مراقبت از نوزاد جدید می تواند شرایط را برای همه ی اعضای خانواده آسان تر کند. همانطور که خود را برای آمدن نوزاد جدید آماده می کنید، یکی از مهم ترین کارهای شما آماده کردن فرزند بزرگ تر برای قبول نقش همشیر بودن برای اولین بار یا بار دوم است.

مرحله ی اول: دوران بارداری
زمان یا روش از پیش تعیین شده ای برای بیان آمدن نوزاد جدید وجود ندارد. زمانی که می خواهید در این مورد با فرزند خود صحبت کنید، راحتی خودتان و نیز سطح پختگی فرزند تان را در نظر بگیرید. کودکان پیش دبستانی ممکن است تصور دقیقی از زمان نداشته باشند، بنابراین با گفتن این که نوزاد چند ماه آینده خواهد آمد او را سر در گم می کنید. بهتر است در این شرایط از مفهوم فصل استفاده کنید. برای پی بردن به این که چقدر و با چه جزئیاتی در این مورد صحبت کنید، اجازه دهید سوالات کودک تان هدایت کننده شما باشد.
برای ایجاد آمادگی در کودک انجام این فعالیت ها با او می تواند مفید باشد:
نگاه کردن به عکس های نوزادی خود کودک
خواندن کتاب هایی در مورد تولد نوزادان ( داستان هایی با شخصیت حیوانات برای کودکان پیش دبستانی )
دیدار با دوستانی که فرزند نوزاد دارند
جمع کردن وسایل نوزاد برای روز زایمان
همراه بردن کودک نزد پزشک برای شنیدن صدای قلب نوزاد


مرحله دوم: روزهای قبل از زایمان
وقتی زمان رفتن به بیمارستان نزدیک می شود، کم کم، این موضوع را به فرزند بزرگ تر بگویید و در مورد این که در آن روز انتظار چه چیزهایی را باید داشته باشد صحبت کنید. این را در نظر داشته باشید حتما" شرایطی را فراهم کنید تا به محض به دنیا آمدن نوزاد، کودک بزرگ تر بتواند شما را ببیند. بهترین حالت زمانی است که هنوز اطراف شما از ملاقات کنند گان پر نشده است، چرا که این موضوع به تقویت موضوع تولد به عنوان یک اتفاق خوشایند خانوادگی کمک می کند.
1- در روزهای نزدیک به آمدن نوزاد، تا جایی که می توانید تغییرات جدیدی در کارها و فضای خانه ایجاد نکنید. چرا که این تغییرات برای کودک شما بسیار استرس زاست. بنابراین ثابت نگه داشتن برخی امور روزمره ی مهم به ایجاد احساس امنیت در کودک کمک می کند. اگر تصمیم دارید اتاقی را به نوزاد اختصاص دهید، این کار را چند هفته قبل انجام دهید. اگر فرزند بزرگ تر شما در مرحله ی رشدی مهمی قرار دارد، مثل زمان آموزش توالت رفتن یا تغییر محل خواب به تخت خودش، سعی کنید این تغییرات را در زمان نزدیک به تولد نوزاد انجام ندهید و تا زمانی که کودک بتواند در نقش جدیدش به عنوان همشیر بزرگ تر قرار بگیرد، این موارد را به تاءخیر بیندازد.
2- نگرانی های بی مورد در کودک ایجاد نکنید: اگر فرزند شما در مورد نقش جدیدش آشفتگی نشان نمی دهد، بی دلیل بذر نگرانی را نپاشید. به عنوان مثال گفتن این که ( من هنوز دوست دارم ) زمانی که او هیچ سوءالی در این مورد از شما نپرسیده بی مورد است. فقط در مورد نگرانی های خاصی که کودک بیان می کند به او اطمینان دهید، نه این که خودتان نگرانی های بی مورد را در او ایجاد کنید.
3- به کودک یاد آوری کنید او هم قبلا" نوزاد بوده است: در مورد این که چه نوزاد با نمکی بوده و این که چقدر لذت بخش است یک بار دیگر نوزادی به خانواده اضافه شود، با او صحبت کنید.
4- او را هم به بازی راه دهید: زمانی که در جستجوی اسم برای نوزاد هستید ایده های او را در مورد اسم نوزاد در نظر بگیرید. درباره ی جزئیات مهمی مثل اسباب بازی، تخت خواب و حتی لباس های نوزاد، به کودک اجازه دهید در این فرایند شرکت کند تا احساس مهم بودن در خانواده را پیدا کند و این که زندگی همشیر جدید چیزی است که او هم باید در آن بخش سهیم شود.


مرحله سوم: لحظه ی ورود نوزاد به فضای خانه
زمانی که کودک جدید وارد فضای خانوادگی می شود، بسیار مهم است ورود نوزاد در نظر کودک با حس خوشایند و امنیت همراه باشد. به این منظور به کارگیری موارد زیر در این خصوص می تواند کمک کننده باشد:
1- اولین خوشامد گویی را به فرزند بزرگ تر بگویید:
بگذارید فرزند بزرگ تر با آغوش، بوسه و توجه کامل شما هنگام بازگشت به خانه رو به رو شود. به این معنا که در ذهن شما هنوز او اولین است! اگر نوزاد را در آغوش گرفته اید، از پدر بخواهید نوزاد را برای مدتی در دست داشته باشد تا امکان در آغوش گرفتن کامل کودک بزرگ تر فراهم شود.
2- دادن هدیه ( من خواهر یا برادر بزرگ تر هستم ): پر رنگ کردن این لحظات پر شور و مهم با یک هدیه از طرف کودک بزرگ تر باعث می شود احساس کند در این جمع هنوز مطرح است، البته در نقش جدیدش. فراموش نکنید کارت تشکری از طرف پدر، مادر و نوزاد جدید به کودک بزرگ تر بدهید تا متوجه شود همه ی خانواده حتی موجود قرمز پف کرده نیز او را دوست دارند.
3- به کمک های کودک خوشامد بگوید: برخی کودکان علاقه ی بسیاری به کمک کردن در مراقبت از نوزاد دارند. گرچه این کمک کردن به معنای طولانی تر شدن کارهاست، می تواند شانسی برای برقراری ارتباط و تعامل مثبت میان کودک بزرگ تر و نوزاد تلقی شود. بر حسب سن خواهر با برادر بزرگ تر به او اجازه دهید برای کمک به نوزاد به سر گرمی او در حین عوض کردن لباس، هل دادن کالسکه، صحبت با نوزاد، کمک به تعویض لباس، کمک در حمام کردن بپردازد.
4- شخصی سازی کنید: نوزاد را به اسمش صدا بزنید، این باعث می شود کودک شما متوجه شود که نوزاد هم یک شخص است و نه یک شیء. برای تشویق و ایجاد حس غرور کلمه ( نوزاد ما ) یا (برادر – خواهر کوچولوی تو ) را به جای گفتن ( نوزاد، یا بچه ) به کار بگیرد. روش دیگر برای کمک به تقویت این باند و پیوستگی میان فرزندان این است که به فرزند بزرگ تر بگویید (خواهر یا برادر کوچولوی تو عاشق شنیدن صدای توست. )
5- زمان ویژه ای برای کودک بزرگ تر بگذارید:
روزهای اول ورود نوزاد برای همه ی اعضای خانواده بسیار سخت است، هیچ کس خواب راحتی ندارد و زندگی روزمره دچار به هم ریختگی می شود. بنابراین ضروری است والدین زمانی را با کودک بزرگ تر بدون حضور نوزاد بپردازند. می توانید روزانه زمانی که نوزاد خواب است، فعالیت لذت بخشی را با کودک انجام دهید. لیستی از افرادی را تهیه کنید که می توانند به شما در این فرایند کمک کنند تا وقتی مشغله دارید بتوانند زمانی را برای تفریح و سر گرم کردن کودک بزرگ تر اختصاص دهند. بگویید چقدر از این که او برادر یا خواهر خوبی برای نوزاد است به او افتخار می کنید و از او بخواهید هر سوءالی دارد از شما بپرسد. این توجه باعث می شود کودک خشم و رنجش کمتری نسبت به نوزاد نشان دهد.
6- یادتان باشد بازگشت طبیعی است: به خاطر داشته باشید کودک بزرگ تر ممکن است به راحتی با نقش جدیدش انطباق نیابد. تعجب نکنید اگر او از شما خواست در شیشه شیر نوشیدنی را بخورد، داخل تخت نوزاد بخوابد ( به خصوص اگر قبلا" به او تعلق داشته است ) یا با حالت کودکانه صحبت کند.
سعی کنید خونسرد باشید، چرا که این راهی است تا کودک از آن طریق به بیان اضطراب ناشی از نقش جدیدش در خانواده بپردازد.
در این شرایط در آغوش کشیدن و نوازش کودک برای اطمینان دادن به او کمک کننده است. علاوه بر این در شرایطی که رفتارش به آنچه مد نظر شما بوده است نزدیک می شود، رفتار خوب او را با پاداش و امتیاز تقویت کنید.

سمیرا کرملو، دانشجوی دکتری روانشناسی،

گردآوری مرکز مشاوره آموزشی، پژوهشی و درمانی آرامیس